Wypad do Pałacu Lubomirskich w Boguchwale

Celem popołudniowego szybko-wolnego leniwego (jak to przy niedzieli) małego wypadu był pałac Lubomirskich w Boguchwale - jeden z "przystanków" Turystycznego Szlaku Gniazd Rodowych Lubomirskich.

http://www.szlak-lubomirskich.stalowawola.pl/.

Trasa lekka łatwa i przyjemna - wzdłuż Wisłoka - lekko zatłoczoną spacerówką przy rzeszowskim zalewie :) - powrót drugą stroną Wisłoka ul. Senatorską i Kwiatkowskiego (nie mniej zatłoczone w słoneczne wrześniowe niedzielne popołudnie)

Historia pałacu w Boguchwale sięga czasów, kiedy ta miejscowość nazywana była Pietraszówką. Zaczątek Piertaszówki to prawdopodobnie II poł. XIV w. a jej pierwszy okres świetności przypada na początek XV w. kiedy była własnością Mikołaja Pietraszewskiego. Kolejnymi właścicielami tych ziem byli Ligęzowie, Ustrzyccy a od 1724r. Lubomirscy.

Książę Jan Teodor Lubomirski zaplanował utworzenie w Pietraszówce kolejnego gniazda rodowego na miarę pobliskiego Rzeszowa. Książę chciał uczynić z dotychczasowej wsi, prężny ośrodek życia miejskiego, mogący z powodzeniem konkurować z pobliskim Rzeszowem. Śmiałych planów nie udało mu się jednak w pełni urzeczywistnić. Zrealizował natomiast wspaniałe założenie kościelno – pałacowe, wkomponowane w przepiękny park i ogród.
Z jego inicjatywy w latach 1725-29 na bazie murów stojącego tu dworu wybudowano okazały pałac, budynek stanął w rozległym parku a w jego pobliżu powstały pomocnicze zabudowania dworskie oraz murowany kościół z plebanią. Projekt pałacu nawiązywał do modnych wzorów zachodnioeuropejskich, głównie włoskich. Wzniesiono go na planie wydłużonego prostokąta, prawdopodobnie długości 134 m. Składały się na niego trzy piętrowe pawilony, połączone parterowymi łącznikami. Pawilony nakryto dachem mansardowym, o zrównoważonych proporcjach. Pewne wątpliwości wzbudza natomiast pierwotne zwieńczenie łączników, być może w miejscu dzisiejszego dwuspadowego dachu, w XVIII stuleciu znajdowała się tarasowa platforma. Kondygnacje pawilonu zaakcentowano gzymsem kordonowym. Od strony ogrodowej wyniośle prezentowała się arkadowa galeria, tworząca malownicze podcienia. Wielopoziomowy ogród dopełniający dzieła, założono przy wykorzystaniu dwóch kamiennych i jednego ziemnego tarasu. W jego obrębie zlokalizowano modną ówcześnie oranżerię. Uroku parkowi dodawał staw z usypaną na nim wyspą, z której rozpościerał się wspaniały widok na okolicę.
Kontynuując swoje dzieło, Jan Teodor Lubomirski postarał się o nadanie Pietraszówce praw miejskich zmieniając przy tej okazji jej nazwę na Boguchwała.

Do urzeczywistnienia wielkich rezydencjonalnych planów księcia Teodora nigdy nie doszło. Po jego śmierci dobra przejął jego jedyny syn ks. Kacper. owy „Pan na Boguchwale” nie przykładał takiej wagi do kontynuowania dzieła ojca i budowania świetności siedziby rodowej. W połowie XVIII w. Część pałacu strawił pożar. Kasper Lubomirski sprzedał w 1763 roku Boguchwałę generałowi Pawłowi Starzyńskiemu (później nabyli ją Straszewscy).

W 1921 roku ówczesna właścicielka zespołu pałacowego, Wanda Suszycka zrzekła się go na rzecz fundacji, którą powołała w celu wsparcia rozwoju gospodarczego i naukowego Boguchwały w okresie odrodzonej Polski. Tym sposobem powstały Zakłady Naukowo – Rolnicze im. Wandy i Zenona Suszyckich a obecnie funkcjonuje tu Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

http://atlasrezydencji.pl/boguchwala-palac/
http://www.liceum.boguchwala.pl/?page_id=30

Do pałacu niemal przylega stary kościół św. Stanisława. Świątynia została wzniesiona w latach 1725-1727 z fundacji Teodora Lubomirskiego, wojewody krakowskiego. Budowla stanęła na miejscu starszej, drewnianej.
Ciekawym elementem wyróżniającym kościół na tym terenie jest wieża na przedłużeniu prezbiterium, która nakryta została hełmem w kształcie dzwonowatym, zwieńczona koroną i krzyżem, co miało korespondować kompozycyjnie z przestrzenią ogrodową między pałacem, a kościołem. Bryła i rzut kościoła odznaczają się zwartością i wysmukłością proporcji.