Rowerowa wycieczka po okolicach Nielisza

Na cmentarzu parafialnym w Sitańcu pod Zamościem stoi ciekawy nagrobek. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że nie jest to zwykły pomnik, lecz rzeźba przedstawiająca samą „śmierć”.
Tajemnicza rzeźba stoi na grobie Cecylii Halikowej z Sajkiewiczów, która zmarła w 1903 roku. Rodzina Sajkiewiczów w latach 1864-1925 była właścicielem Karolówki, podzamojskiego majątku. Jak się później dowiedziałem, ponad dwumetrowy posąg wykonał z wapienia pińczowskiego Władysław Gruberski, a samo dzieło „Śmierć" stało się początkiem jego sławy.

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, wybudowany w latach 1907-13, ufundowany przez Maurycego Zamoyskiego oraz zabytkowa dzwonnica, która wcześniej służyła drewnianemu kościołowi, jaki spłonął w czasie I wojny światowej. Przy starym kościele usytuowany był cmentarz. Dziś na miejscu kościoła i cmentarza stoi klasztor sióstr klarysek oraz przykościelna plebania. Kościół jest trójnawową świątynią w stylu neoromańskim. Podczas wycofywania się z tego terenu Rosjan, w 1915 roku, kościół został poważnie uszkodzony wskutek eksplozji ładunku wybuchowego. Zniszczeniu uległy wówczas zgromadzone wewnątrz stare księgi kościelne.

Dzwonnica została wybudowana w 1742 roku przy nieistniejącym modrzewiowym kościele z 1698 roku, spalonym w czasie I wojny światowej. Nowy kościół zlokalizowano w innym miejscu, natomiast dzwonnicę pozostawiono jako wejście na nieistniejący cmentarz przykościelny. W latach 1941-42 dzwonnica została częściowo uszkodzona i odbudowana dopiero w 1981 roku.

Figurka św.Franciszka wzniesona na pamiątkę 10 lecia odzyskania przez Polskę niepodległości 1918 - 1928

Figurka niewielniego św. Jana Nepomucena usytuowana na usypanym kopcu nieopodal drewnianego mostu na rz. Łabuńce

W 1901 r. Ruskie Piaski kupuje Adam Gasztołd Bukraba. On to wkrótce czysto gospodarczemu majątkowi nadał nowy reprezentacyjny układ przestrzenny. W 1906 r. na ukształtowanej naturalnie pośród rozlewisk Łabuńki wyspie wzniósł on okazały neorenesansowy pałac z potężną wieżą z zegarem, narożną okrągłą basztą, efektownym ryzalitem o arkadowym podcieniu. Urządzony został rozległy park. W pobliżu pałacu stworzył on regularną kompozycję ogrodową, stopniowo przechodzącą w park krajobrazowy i sosnowy naturalny las.

Kościół, który obecnie stoi w miejscowości, wzniesiono w 1859 roku, a poświęcono go rok później. W latach 1959–1961 wyremontowano świątynię i dobudowano do niej większy przedsionek. W 1973 roku doszło do dalszej rozbudowy według planów Czesława Dernałowicza.

Jest to kościół drewniany o konstrukcji wieńcowej. Składa się z wydłużonej nawy z przedsionkiem oraz nieco węższego i niższego od niej prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Na dachu nawy znajduje się sygnaturka zwieńczona kopułką.

Elewacje świątyni są oszalowane, a na fasadzie umieszczono deskowania nawiązujące do stylu zakopiańskiego.

W neobarokowych ołtarzach widnieją obrazy: świętego Wojciecha, świętego Antoniego i Matki Boskiej Niepokalanej, namalowane przez malarza Stelmaskiego w 1907 roku. W kościele zachowało się też kilka dzieł XVIII wieku, między innymi portret księdza Pawła Łosieckiego i obraz ukazujący Przemienienie Pańskie.

Na cmentarzu parafialnym w Nieliszu znajdują się liczne stare nagrobki w tym właścicieli ziemskich z tego terenu. na zdjęciu grób rodziny Gorzkowskich

Drewniana kapliczka usytuowana na prawo od drogi prowadzącej na cmentarz parafialny w Nieliszu

Utworzony dna rzece Wieprz i Por, sztuczny zbiornik, otoczony pasem lasów iglastych. Powierzchnia zalewu wynosi 950 ha, pojemność 19,5 mln m³, długości linii brzegowej 30 km.
Na zaporze znajduje się elektrownia wodna o mocy 362 kW, z zainstalowaną turbiną Kaplana.

Cmentarz z I wojny światowej. Prawdopodobnie pochowani są tam żołnierze rosyjscy i austriaccy polegli w 1915 roku.

Dworek Staw Noakowski. Dawniej Staw Zamojski związany z rodem szlacheckim Stawskich. Położony nad doliną rzeki Werbki. W stylu klasycystycznym na rzucie prostokąta. Wybudowany przez Adolfa Noakowskiego w drugiej połowie XIX w. Wokół niego założono niewielki park. Był użytkowany jako filia szkoły podstawowej w Nieliszu.

Zespół dworski usytuowany jest nad Wieprzem. Spośród jednak kilku dworów leżących na zamojszczyźnie nad tą rzeką, ujazdowski posiada najatrakcyjniejsze położenie. W najwyższym miejscu zespół wznosi się 40 metrów ponad lustrem rzeki. Sprawia to, iż duży masyw drzew, z biegnącym między nim dworem widoczny jest z odległości wielu kilometrów. I odwrotnie, z okien wieży roztacza się panorama na leżące w sąsiedztwie wsie. Park posiadał urokliwą sadzawkę z kompleksem ogrodowym.
Rezydencja ujazdowska wzniesiona została w 1880 r. (data w tympanonie) przez Władysława Cyriaka Gorzkowskiego (inicjał w kruszcu). Jest to właściwie eklektyczny pałacyk o nieregulowanej malowniczej bryle i neorenesansowym wystroju, wzorowany na modnej w tamtym okresie formie wiejskiej willi włoskiej. Po wojnie mimo znacznej dewastacji zachowało się do lat 90-tych XX w. sporo sztukatorskich dekoracji we wnętrzach.