REGION PODHALAŃSKI: Transgraniczna wycieczka rowerowa, Orawa

Wycieczkę zaczynamy na Polanie Stańcowej u stóp Babiej Góry, gdzie znajduje się leśniczówka Stańcowa, sezonowy punkt informacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego, wiata, mały plac zabaw, parking oraz sezonowa wypożyczalnia rowerów PIUS XX. Stąd ruszamy ścieżką za znakami niebieskiego szlaku pieszego.
Przed nami bajeczne widoki na szczyty Tatr. Po około 900 m przekraczamy leśną granicę polsko-słowacką (Stańcowe Siodło 907 m n.p.m.). Tutaj czeka nas przeprawa stromą stokówką w dół przez las. Być może trzeba będzie poprowadzić rower przez kilkaset metrów. Po około 3 km od granicy docieramy do pięknej polany,
gdzie znajduje się drewniana gajówka a w niej Muzeum Pavola Országh Hviezdoslava z wystawą Milo Urbana (opiekuje się nim Orawskie Muzeum – www.oravskemuzeum.sk). Pavol Országh Hviezdoslav (1849–1921) był słynnym słowackim poetą, dramatopisarzem i tłumaczem, który często wędrował po Orawie i pisał swoje poematy, m.in. dzieło „Hájnikova žena” (Żona Gajowego). W Muzeum mieści się także stała wystawa poświęcona innemu znanemu pisarzowi, eseiście i dziennikarzowi Milo Urbanowi, który w gajówce pod Babią Górą spędził wczesne dzieciństwo. Milo Urban (1904–1982) jest przedstawicielem słowackiej literatury modernizmu. Od leśniczówki czeka nas przyjemny zjazd przez około 4 km do sympatycznego drewnianego schroniska z wieżyczką Chata Slaná Voda (można posilić się w tutejszej kameralnej gospodzie). Dojeżdżamy do miejscowości Oravská Polhora, przy głównej drodze skręcamy w lewo i jedziemy długi odcinek (ok. 8 km) dość ruchliwą drogą samochodową przez Rabčę i Zubrohlavę (po drodze sklepy spożywcze), by wreszcie skręcić w lewo na Bobrov (tu wjeżdżamy na Bursztynowy Szlak Greenways). Jesteśmy blisko brzegów Jeziora
Orawskiego, przy sprzyjającej pogodzie można zaplanować piknik na jeziorem i kąpiel (uwaga! – na niestrzeżonych dzikich brzegach, na własną odpowiedzialność).

Jedziemy w kierunku granicy Państwa (z Bobrova do granicy mamy ok. 4 km), przekraczamy granicę w Winiarczykówce,
kierujemy się w stronę Jabłonki, by po ok. 4 km od granicy skręcić w lewo w stronę centrum Lipnicy Wielkiej. Przed nami Babia Góra w całym majestacie. Ta orawska miejscowość znana jest dzięki Emilowi Mice, Kolbergowi, rodzinom Machayów, Kowalczyków, Młynarczyków i licznym zespołom ludowym, a także dzięki rzeźbiarzowi ludowemu Karolowi Wójciakowi zwanemu Heródkiem (1892–1969), który spędził
tu całe życie. Artysta zwany był orawskim Nikoforem (o czym dalej). W pobliżu skrętu na Lipnicę Wielką można podejść nad potok Lipniczanka do źródła Jacka. Jest to pomnik przyrody nieożywionej – źródło siarczkowo-wodorowe. Odpoczniemy tu i napijemy się zdrowotnej wody „jojkowej” – jak mawiają mieszkańcy, której głównym składnikiem jest siarkowodór oraz wielosiarczki wodoru (inne źródła w Lipnicy Wielkiej to źródło Pod Sosenką, źródło Heródka i źródło Piotra Borowego – dojścia do nich są oznakowane w terenie). Będąc w centrum wsi, zajrzyjmy do późnobarokowego kościoła pw. św. Łukasza z XVIII w., który według legendy został wzniesiony dzięki zbójnickim dukatom. Prostą architekturą z dominantą kościelnej wieży zwieńczonej hełmem cebulastym przypomina on setki świątyń w stylu józefińskim charakterystycznych dla całej monarchii austro-węgierskiej. Charakterystyczne dla Lipnicy Wielkiej są także przydrożne figury kamienne, fundowane przez mieszkańców, które miały ich chronić przed nieszczęściami i złem. Pochodzą one ze słynnego ośrodka w Białym Potoku.

Z Lipnicy Wielkiej za znakami Bursztynowego Szlaku jedziemy przez Przywarówkę, gdzie zachowała się typowa dla Orawy drewniana dzwonnica loretańska. Według podań ludowych dzwonów używano, by odpędzać burze i nawałnice gradowe ściągane przez płanetniki – demoniczne postaci z wierzeń słowiańskich. Z Przywarówki wracamy na Polanę Stańcową.

AUTOR: Dominika Zaręba