Zimowy spacer parkiem w Pszczynie

Niedaleko kapliczki „Bądź Wola Twoja” na szczycie niewielkiego pagórka (zwanego Kukułczym – nie wiedzieć czemu), pośród starych drzew, nad jednym ze stawów parkowych znajduje się grobowiec rodzinny, ostatnich panów na Pszczynie, rodziny Hochbergów. Skromne nagrobki wkomponowane w kamienno-ceglany grobowiec o prostych kształtach, otoczony żelaznym niewysokim ogrodzeniem z furką, skrywają doczesne szczątki ostatnich władców Pszczyny, księcia Hansa Heinricha XV, który panował w Pszczynie w latach 1907-1938, oraz jego syna Bolka. Pierwotne plany zakładały przeniesienie miejsca pochowania do Książa, głównej siedziby rodu Hochbergów. Grobowiec ten pomyślany jako tymczasowe miejsce spoczynku, w związku z zawieruchą wojenną i niesprzyjającymi czasami.

Projekt zabytkowego cmentarza książąt pszczyńskich Anhaltów, usytuowanego po północnej stronie przyzamkowego parku, powstał po 1808 r. Jego autorem był zapewne książę Henryk Anhalt (1778-1847), który pragnął w ten sposób ujednolicić mogiły swych rodziców i rodzeństwa. Na cmentarzu spoczywają książę Fryderyk Erdmann Anhalt z żoną Luizą Ferdynandą Stolberg-Wernigerode oraz ich dzieci: Georg, Christiana i Emanuel Ernest Erdmann. Pięć grobów nakrytych jest prostokątnymi płytami z piaskowca. Za nimi znajduje się obelisk z inskrypcją "Auferstehen, ja auferstehen, sollst du mein Staub nach kurzer Ruh" (Zmartwychwstaniesz, ach zmartwychwstaniesz, prochu mój po krótkim odpoczynku), natomiast przed nimi słupki połączone niegdyś żelaznym łańcuchem. Naprzeciw wzniesiono grobowiec dla księcia Ludwika Anhalta. Nakryto go grubą płytą z piaskowca z żelaznym krzyżem, wokół którego opleciony jest wąż. Grobowiec Ludwika Anhalta był niewątpliwie wzorowany na grobowcu jego szwagierki, księżnej Henrietty Luizy zu Holstein-Beck, żony Fryderyka Ferdynanda Anhalta, zmarłej w wieku 20 lat zaledwie trzy miesiące po ślubie. Zgodnie z jej ostatnią wolą pochowano ją na cmentarzu przy kosciółku św. Jadwigi w Pszczynie. Grobowiec wzniesiono dla niej wiosną 1833 r.

„Trzy dęby” to miejsce powstałe w Parku Zamkowym po wysuszeniu największego parkowego stawu, na środku którego znajdowała się wyspa z trzema dębami. W drugiej połowie XIX wieku, dokonując przebudowy Parku Zamkowego na park angielski, Hochbergowie utworzyli dziką, zakończoną lasem promenadę łączącą sąsiednie folwarki na Kępie i Sznelowcu, przechodzącą w okolicy trzech dorodnych dębów. Z biegiem czasu stała się ona miejscem spacerowym, które szczególną rangę zyskało dzięki umieszczeniu głazu narzutowego upamiętniającego rządy Jana Hercoga XI von Hochberga w Pszczynie.