Puszcza Kozienicka - Kozienice

Cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej

Pierwotny drewniany z 1394 r. fundacji Władysława Jagiełły. Spalony w 1657 r., kilkakrotnie przebudowywany. Obecny, murowany, wzniesiony na nowym miejscu w latach 1868—1869, bezstylowy. Wyposażenie barokowe, ołtarze rokokowe, obraz Świętej Rodziny z 1888 r. pędzla Wojciecha Gersona. Dzwon kościelny z XIV wieku

Zespół pałacowy, zbudowany w latach 1778—1791 dla Stanisława Augusta Poniatowskiego wg projektu Franciszka Placidiego. Przebudowany w latach 1839—1965 dla gen. Dehna, a następnie w latach 1896—1900 w stylu renesansu francuskiego. Zniszczony przez Niemców w 1939 r. Zachowała się oryginalna prawa oficyna, w której mieści się Muzeum Regionalne. Centralną część pałacu odbudowano w latach 1956—1957 jako gmach bezstylowy. Przed wejściem głównym dwie odrestaurowane rzeźby przedstawiające polowanie na dzika i niedźwiedzia — są pozostałością projektu Placidiego. Na dziedzińcu basen z lat 1839—1865 wykonany z piaskowca szydłowieckiego, w kształcie barokowego czteroliścia, otoczony kolumnami

Park krajobrazowy w stylu angielskim wg projektu Jana Kantego Fontany. Liczne okazy starych i egzotycznych drzew. W parku: cmentarzyk prawosławny rodziny Dehnów (Iwan Dehn, budowniczy twierdzy dęblińskiej); pomnik Mostu Królewskiego, na który składają się wielopostaciowy pomnik (król Władysław Jagiełło siedzący na koniu, Dobrogost Czarny z Odrzywołu starosta radomski, Zbigniew Oleśnicki młody sekretarz królewski, kowal, cieśla) oraz replika mostu łyżwowego, po którym rycerstwo polskie przeprawiało się przez Wisłę, idąc na Grunwald. Drewniany most pontonowy wykonany był przez mistrza Jarosława z Kozienic pod nadzorem Dobrogosta Czarnego z Odrzywołu. Składał się z 200 połączonych ze sobą łódeczek; kolumna upamiętniająca narodziny króla Zygmunta Starego (najstarszy pomnik tego typu w Polsce), wybudowana w 1518 r.

Muzeum mieści się w oficynie pałacowej. Prezentowane są w nim trzy wystawy stałe. Jedna ukazuje proces powstawania wełnianego kilimka. Procesy tkackie obrazują narzędzia do obróbki włókna lnianego: przęślice, kołowrotki, motowidła, zwijadła i warsztaty tkackie. Na drugiej wystawie prezentowane są urządzenia do produkcji mąki i różnego rodzaju kasz. Trzecia wystawa ukazuje sposób pozyskiwania włókna lnianego i konopnego. Uzupełnieniem ekspozycji jest kolekcja rzeźby ludowej

Zbudowano ją w 1868 r. na pamiątkę uwłaszczenia chłopów przez cara Aleksandra II. W środku kaplicy umieszczony jest obraz z wizerunkiem Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Cmentarz parafialny, a na nim mogiły legionistów poległych w 1914 r. pod Laskami, ułanów Wileńskiej Brygady Kawalerii z 1939 r. oraz poległych w II wojnie światowej

Cmentarz z czasów I wojny światowej, położony w lesie na zachód od wsi. Pochowano na nim 402 żołnierzy armii rosyjskiej i austro-wegierskiej, poległych w październiku 1914 r. W oddzielnym grobie spoczywa ppor. Michał Gumiński ps. „Cezar", dowódca jednego z oddziałów AK, działających w okolicy podczas II wojny światowej oraz ppor. Michała Gumińskiego ps. „Cezar", dowódcy jednego z oddziałów AK.

Z lewej rozlewiska rzeki Zagożdżonki. Warto zwrócić uwagę na potężne wierzby rosnące przy drodze.

Powstał w 2000 r. Obejmuje powierzchnię 29,67 ha. Występuje tu unikatowy na terenie Puszczy Kozienickiej zespół źródeł, z których największe nosi nazwę „Królewskie Źródło”, nazwane przez miejscową ludność również „Źródełkiem Miłości” (według tradycji pił z niego wodę sam król Władysław Jagiełło). Na terenie rezerwatu odnaleźć można objęte ochroną zbiorowiska grądu wysokiego oraz łęgu olszowo-jesionowego

powstanie styczniowe

Mogiłę - pomnik ku czci poległych w boju z hitlerowskim najeźdźcą w dniu 7 kwietnia 1944 r. oraz mieszkańców wsi zamordowanych 22 lipca 1943 r. Obiekt znajduje się 500 m na zachód od wsi, nad rzeką Krępianką

Rezerwat położony na terenie Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Kozienicka”, w Kozienickim Parku Krajobrazowym. Jego celem jest zachowanie – ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych – fragmentu Puszczy Kozienickiej o urozmaiconej strukturze drzewostanów z dużą ilością starych drzewostanów o bogatym składzie gatunkowym (200-300-letnie dęby, 100-letnie klony i 160-letnie sosny). Od początku XIX wieku jest to znany teren wypoczynkowy i leczniczy. Rzeka Brzeźniczka (Krypianka) płynąca przez rezerwat z południa na północny wschód, zasila dwa zbiorniki wykorzystywane do celów rekreacyjnych, a następnie płynie pięknym wąwozem z licznymi źródliskami. W części zachodniej, w głębokim jarze znajdują się źródliska cieku Krępiec, płynącego głębokim wąwozem na północ. Na terenie rezerwatu występuje ponad 100 roślin naczyniowych. Można tu spotkać paprotkę zwyczajną, bluszcz pospolity, turzycę odległokłosą, a w rzece Brzeźniczce – brunatnice. Rezerwat zasiedla w okresie lęgowym ponad 30 gatunków ptaków. Większość z nich to gatunki typowo leśne, m.in.: mysikrólik, muchołówka mała, drozd śpiewak i pełzacz leśny. Zbiorniki wody są miejscem występowania ważki oczobarwnicy mniejszej, zaś stare pnie drzew zamieszkuje pachnica dębowa. W rezerwacie znajduje się oznakowana ścieżka dydaktyczna „Krępiec”.

Na frontowej ścianie budynku stacji PKP znajduje się tablica poświęcona akcjom partyzanckim dokonywanym przez m.in oddział Gwardii Ludowej im. Dionizego Czachowskiego i ich akcje kolejowe w latach 1942-1944.

Kamień upamiętniający wkroczenie I Kadrowej J. Piłsudskiego w granice zaboru rosyjskiego. Postawiony przy przejeździe kolejowym z inicjatywy mieszkających w Garbatce żołnierzy Marszałka, w 25. rocznicę tego wydarzenia;

Pomnik-obelisk poświęcony partyzantom ziemi kozienickiej. Odsłonięty w 2003 r. przed Szkołą Podstawową, ul. H. Lewandowicz

Wieś gminna znana jako miejscowość letniskowa o wyjątkowo korzystnych walorach klimatycznych i uzdrowiskowych. Nazwa pochodzi od licznych „garbów”, czyli pagórków terenowych. Jako osada notowana już w XIII wieku. W XV-XVI w. własność rodu Kochanowskich (przez małżeństwo Barbary Szlizówny z dziadem Jana Kochanowskiego). Znaczący rozwój Garbatki nastąpił po 1885 r., w związku z uruchomieniem Kolei Iwanogorodzko- -Dąbrowskiej. Podczas I wojny światowej, w latach 1914-1915, stanowiła teren wojennych działań pomocniczych dla Austriaków. W tym czasie wybudowano leśną kolejkę wąskotorową oraz tartak. W 1900 r. powstała Wytwórnia Organów Kościelnych Stanisława Jagodzińskiego. W czasie okupacji niemieckiej Garbatka była miejscem krwawych pacyfikacji okupanta oraz licznych akcji partyzantów AK i BCh. Za „czyny męstwa i odwagi w czasie II wojny światowej” miejscowość odznaczono Krzyżem Walecznych. W 1946 r. z inicjatywy braci Józefa i Władysława Maślaków utworzona tu została Publiczna Szkoła Zawodowa, kształcąca w zawodzie stolarza. Obecnie jest to Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, w skład którego wchodzą: Technikum Drzewne, Technikum Leśne oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa.

Po drodze przechodzimy obok kilku ciekawych drewnianych willi, dość charakterystycznego elementu zabudowy Garbatki. Drewniane domy typu willowego (znajdujące się w północnej części miejscowości) z okresu międzywojennego. Ich cechą charakterystyczną są pięknie wykonane ganki, werandy i tarasy. Na wielu willach występuje typowy dla budownictwa letniskowego motyw słońca.

Pierwotny wybudowano w 1931 r. Obecny kościół – murowany i bezstylowy, wzniesiony został w latach 1948-1971 wg projektu Tadeusza Witkowskiego Znajduje się w nim barokowy relikwiarz i ornat z XVIII w.

Istnieje wiele przekazów na temat pochodzenia nazwy: od „kozińców”, czyli legowisk sarny, od dawnej nazwy Zagożdżonki — Kozielniczki czy też od legendarnego powiedzenia królewskiego „kozie-nic”. Wzmiankowane jako osada puszczańska już w 1206 r. Pierwszym właścicielem był zakon norbertanek. Od roku 1427 własność królewska. Prawa miejskie od 1549 r. Przez wiele wieków pełniły ważną rolę historyczną i były świadkiem wielu wydarzeń. W 1410 r. wykonano tu most łyżwowy, spławiony następnie Wisłą do Czerwińska, przez który przeprawiło się rycerstwo zmierzające pod Grunwald. Ulubione miejsce pobytu królów, którzy stąd wyprawiali się na polowania. Zimą 1466 r. schronienia przed zarazą, szalejącą w Krakowie, szukał tu król Kazimierz Jagiellończyk z rodziną; urodził się tu przyszły król, Zygmunt I Stary. W 1667 r. miejsce zwycięskiej bitwy, jaką stoczył hetman Stefan Czarniecki ze Szwedami. W XVII i XVIII w. miasto było wielokrotnie niszczone przez pożary, a ludność masowo umierała na skutek epidemii cholery i dżumy. Ponowny rozkwit nastąpił po pożarze z 1782 r., kiedy król Stanisław August Poniatowski otoczył Kozienice specjalną opieką. Powstał okazały zespół pałacowo– parkowy, a zniszczone zabudowania odbudowano wg projektu królewskiego architekta Jana Kantego Fontany. Po powstaniu listopadowym majątek Kozienice otrzymał od cara gen. Iwan Dehn, budowniczy twierdzy dęblińskiej.

Wieś nad rzeką Zagożdżonką. Już z XIV w. pochodzą pierwsze wzmianki o młynie na rzece „Kocielnej”, natomiast wieś założona została w XVIII w. Osadzono tu Posaniaków znad Sanu, czyli mieszkańców wsi Posanie (lub Podsanie) leżącej nad Sanem. Odznaczali się oni dużą pracowitością i przedsiębiorczością oraz zamiłowaniem do lasu. W XIX w. Kociołki wchodziły w skład majoratu kozienickiego, należącego do gen. Iwana Dehna

Wieś nad rzeką Krępianką. Powstała pod koniec XVIII w. przez połączenie wsi Krępce i Woli Józefowskiej. Tę ostatnią założył w 1558 r. poeta Sebastian Klonowic, wznosząc dwór i folwark. Tu mieszkał i tworzył m.in. „Żale nagrobne”. Bywał też w Czarnolesie u Jana Kochanowskiego. Stąd pochodzi Andrzej Molenda (1897-1966) – oficer WP a później partyzant GL, kawaler Orderu Virtuti Militari za wojnę obronną 1939 r. W czasie II wojny światowej Molendy były miejscem największej w obwodzie kozienickim bitwy partyzanckiej, którą w 1944 r. stoczyły z sukcesem oddziały AK „Gryfa” i BCh „Tomasza” z przeważającymi siłami niemieckimi

Rezerwat położony na terenie Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Kozienicka”, w Kozienickim Parku Krajobrazowym. Jego celem jest zachowanie – ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych – fragmentu Puszczy Kozienickiej o urozmaiconej strukturze drzewostanów z dużą ilością starych drzewostanów o bogatym składzie gatunkowym (200-300-letnie dęby, 100-letnie klony i 160-letnie sosny). Od początku XIX wieku jest to znany teren wypoczynkowy i leczniczy. Rzeka Brzeźniczka (Krypianka) płynąca przez rezerwat z południa na północny wschód, zasila dwa zbiorniki wykorzystywane do celów rekreacyjnych, a następnie płynie pięknym wąwozem z licznymi źródliskami. W części zachodniej, w głębokim jarze znajdują się źródliska cieku Krępiec, płynącego głębokim wąwozem na północ. Na terenie rezerwatu występuje ponad 100 roślin naczyniowych. Można tu spotkać paprotkę zwyczajną, bluszcz pospolity, turzycę odległokłosą, a w rzece Brzeźniczce – brunatnice. Rezerwat zasiedla w okresie lęgowym ponad 30 gatunków ptaków. Większość z nich to gatunki typowo leśne, m.in.: mysikrólik, muchołówka mała, drozd śpiewak i pełzacz leśny. Zbiorniki wody są miejscem występowania ważki oczobarwnicy mniejszej, zaś stare pnie drzew zamieszkuje pachnica dębowa. W rezerwacie znajduje się oznakowana ścieżka dydaktyczna „Krępiec”.