Park militarno-historyczny "Reduta"

W dąbrowskim Muzeum zwiedzać można szereg stałych wystaw związanych z wieloma działami. Wśród wystaw historycznych znajdują się: Historia, co węglem i srebrem pisana, czyli o przemyśle w Zagłębiu Dąbrowskim (na tej historyczno-archeologicznej ekspozycji zobaczyć można srebrny „skarb hutnika” z XII wieku czy też dzieło francuskiego rzeźbiarza Augusta Bartholdiego), Wkład Zagłębiaków w dzieło odzyskania niepodległości, Adam Piwowar – pierwszy prezydent Dąbrowy Górniczej,
czy Dąbrowa Górnicza na starej fotografii. Wystawy działu przyrodniczo-geologicznego zostały z niezwykłą pieczołowitością zaaranżowane. Możemy przenieść
się do: Karbońskiego lasu, zobaczyć skamieniałe ślady jurajskiego morza bądź poznać tajemnice Mamutów – władców plejstoceńskiej tundry. Na wystawie poświęconej lokalnej kulturze materialnej zobaczyć można „zagłębiowskie” stroje ludowe oraz przypomnieć sobie wiele z dawnych sprzętów i narzędzi używanych przez naszych przodków. Oprócz zwiedzania, w ciągu całego roku, Muzeum proponuje szereg spotkań poświęconych zarówno podróżom, szeroko pojętym zagadnieniom przyrodniczym, historii regionalnej, ale też filozofii, etnologii, archeologii – (w tym śródziemnomorskiej), a także historii i kulturze żydowskiej.

W 1889 roku, za zgodą cara, do życia powołano szkołę dla przyszłych sztygarów i majstrów hutniczych. Jej siedzibą stał się dawny budynek Zarządu Górniczego, a szkołę popularnie zaczęto nazywać „Sztygarką”. W latach międzywojennych do istniejącego gmachu dobudowano 3 pawilony, które są obecnie siedzibą Zespołu Szkół Zawodowych „Sztygarka” im. St. Staszica. Przy szkole dla praktycznej nauki zawodu w latach 1927-1929 powstała kopalnia ćwiczebna, która liczy prawie 600 metrów długości, a głębokość wyrobisk sięga 32 metrów. Kopalnia miała zaznajamiać uczniów z różnorodnymi urządzeniami górniczymi, umożliwiać przeprowadzanie zdjęć geologicznych, dokonywanie pomiarów z zakresu wentylacji i miernictwa podziemnego. Przyszli górnicy wykonywali także drążenie wyrobisk. Zajęcia praktyczne uczniów szkół górniczych były realizowane w Kopalni Ćwiczebnej do 1994 r. Obecnie Kopalnia Ćwiczebna udostępniona jest zwiedzającym. Ze względu na panujące w Kopalni Ćwiczebej warunki górnicze (temperatura 10-11 stopni Celsjusza, wilgotność 80-90%) zalecane jest stosowanie wygodnego (pełnego) obuwia i cieplejszego okrycia. Zwiedzający otrzymują kurtki ochronne i hełmy. Trasa jest niedostępna dla turystów niepełnosprawnych (schody, torowiska, pochylnie). Kopalnię mogą zwiedzać dzieci w wieku powyżej 6 lat – na poziomie I i powyżej 10 lat – na poziomie II.

Obok budynku Muzeum Miejskiego „Sztygarka”, dzięki zaangażowaniu jego pracowników, wielu firm dąbrowskich oraz wolontariuszy – pasjonatów militariów, powstał Park Militarno-Historyczny „Reduta”. Przedstawia on historię, w której to mieszkańcy oraz zakłady przemysłowe Dąbrowy Górniczej zaznaczyły swoją obecność. Zaczątkiem Parku Militarno-Historycznym był czołg T-34 pochodzący ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Zbiory obejmują również działa ZIS-2 i ZIS-3, czołg pływający PT-76, czołg T-55A, transporter opancerzony OT-64 SKOT oraz haubicę 122 mm i moździerz pułkowy. Niewątpliwą atrakcją „Reduty” jest zrekonstruowany fragment linii obronnej B2 Stellung (z osadzonymi oryginalnymi obronnymi kopułami betonowymi) budowanej w celu obrony obszarów przemysłowych Górnego Śląska i Zagłębia przed Armią Czerwoną. Po przegranej kampanii wrześniowej 1939 roku, gdy Dąbrowa Górnicza weszła w skład III Rzeszy, okupant zwrócił uwagę na rozwijający się w niej przemysł ciężki. Huty i kopalnie przestawione zostały na produkcję wojenną na potrzeby Wehrmachtu. W Hucie Bankowej w II połowie 1943 roku wdrożono tzw. Panther-Programm i uruchomiono linię produkcyjną czołgów niemieckich PzKpfw V (Pantera). Do połowy stycznia 1945 roku zbudowano tam łącznie 188 kadłubów czołgów oraz 140 wież. Także po 1945 roku ciężki przemysł dąbrowski ukierunkowany był m.in. na potrzeby militarne.