Jaworzno -- Park Świerklaniec

Dzisiejsza wycieczka relaksacyjna do miejsca w którym człowiek odpoczywa.

Świerklaniec położony jest w północno-wschodniej części Wyżyny Śląskiej na obszarze Garbu Tarnogórskiego w dolinie rzeki Brynicy. Leży ok. 30 km od Katowic, w pobliżu lotniska Katowice - Pyrzowice. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa “świerk”, a nawiązuje do rosnącego na tych terenach lasu świerkowego, w którym okoliczni mieszkańcy chronili się przed niebezpieczeństwami. Park o powierzchni 154 ha położony jest we wschodniej części Świerklańca. Do parku można dojechać samochodem lub autobusem (np.linie 5, 192 z dworca PKM – obok PKP – w Tarnowskich Górach). Na jego terenie znajduje się parking (przed wejściem do parku oraz za bramą wejściową).

Od XVIII wieku do stycznia 1945 roku właścicielami parku byli potomkowie rodu Henckel von Donnersmarck. Po 1945 roku park został upaństwowiony a jego właścicielem został Urząd Gminy Świerklaniec. Obecnie zarząd nad parkiem sprawuje Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji (GOSiR).

Obiekty zabytkowe znajdujące się na terenie parku:
Ruiny zamku – poszczególne części zamku były budowane na przestrzeni kilku wieków (XI-XV wiek). Zamek został wybudowany w stylu gotyckim, a po licznych przebudowach budowla miała charakter neogotycki. W 1945 roku zamek spłonął, a to co z niego pozostało wysadzono w 1961 roku.

“Mały Wersal” – został zbudowany w latach 1870-1873. 28 października 1871 roku książę Guido Henckel von Donnersmarck poślubił starszą od siebie o 11 lat Markizę de Paiva dotychczas mieszkającą w Paryżu. Aby przypomnieć swojej żonie młodość, postanowił zbudować nowe przytulne “gniazdko” na wzór pałacu na Polach Elizejskich. W sierpniu 1873 roku Henckel Paiva wraz z służbą przeprowadzili się do nowo zbudowanego pałacu nad stawem. “Mały Wersal” projektowany przez francuskich architektów, rzeczywiście przypominał właścicielowi, ale szczególnie Paivie, Paryż i dawne życie.

Po pożarze w 1945 roku i wysadzeniu resztek murów w 1961 roku, z pałacu pozostała tylko brama (obecnie znajduje się ona w ZOO w Chorzowie) oraz taras ozdobiony dużą fontanną, dwoma bocznymi basenami oraz rzeźbami Fremieta. Nie zachowały się żadne szkice projektów z wyjątkiem jednego rysunku, znajdującego się Musee d’Orasy, a projekty pałacu nigdy nie były publikowane.

Pałac Kawalera – jedyny budynek pozostały po Donnersmarckach w Świerklańcu, który ocalał od zniszczenia. Ten neobarokowy pałacyk zbudowano na przyjazd cesarza Wilhelma II w latach 1903-1906 według projektu Ernesta von Inne. Odrestaurowany po wojnie, służył jako ośrodek szkolenia kadr dla górnictwa. W 1992 roku przeszedł na własność gminy Świerklaniec i został zaadaptowany na hotel.

Amfiteatr – to pawilon koncertowy z początku XX wieku, stanowiący fragment dawnej muszli koncertowej. Estrada jest przykryta daszkiem na metalowych słupkach.

Fontanna jest usytuowana pośrodku głównego basenu. To dzieło Fremieta, a wzorowana była na fontannie paryskiego obserwatorium J.B. Carpeaux. Przedstawia trzy Gracje podtrzymujące sferę. Obecnie brakuje dwóch rzeźb.

Rzeźby Fremieta – przy dwóch bocznych basenach znajdują się odlane w żeliwie rzeźby Fremieta, które przedstawiają zwierzęta: pelikana i rybę, strusia i węża, jelenia i niedźwiedzia, konia i lwicę. Pochodzą one z 1872 roku. Ich rysunki znajdują się na projekcie z d’Orasy, zapewne więc ogólną koncepcję rzeźb stworzył Hector Lefuel.
Kościół i mauzoleum – latach 1895-1897 na terenie parku – na wzór berlińskiego Monbijou – został wzniesiony mały neogotycki kościółek wraz z kaplicą grobową (pochowany był tutaj m.in. książę Guido). Projektantem całości był architekt Julius Raschdorff z Pszczyny. Ewangelicka świątynia przeznaczona była dla urzędników hrabiego Donnersmarcka.

Z kościołem krużgankiem połączone jest mauzoleum o bogato zdobionych łukach i filarach. Kaplica zbudowana jest na planie krzyża, otacza ją kute metalowe ogrodzenie. Pochowany był tutaj m.in. książę Guido. W 1945 roku zarówno kościół, jak i mauzoleum zostały zniszczone i splądrowane. Odbudowano je i konsekrowano w 1957 roku, zaś w 1959 wydano zakaz odprawiania tam nabożeństw. Oba zabytki wyremontowano w latach 1980- 1983. Obecnie jest to filia rzymskokatolickiej parafii w Świerklańcu. W każdą niedzielę odprawiana jest tu msza święta.