WYŻYNA LUBELSKA - Janowiec - Zamek Firlejów

Trasa: Janowiec - Zamek Firlejów - Skansen przy Zamku - Kazimierz Dolny - Rynek

Szlaki: bez szlaku

Dzisiejsze miasto Janowiec powstało na terenie wsi Syrokomla, której historia sięga XIII w. W XV w. wieś należała do Janowskich herbu Syrokomla i pod koniec wieku przeszła w ręce Mikołaja Firleja herbu Lewart. Najnowsze badania terenowe pozwalają przypuszczać, że za jego panowania powstał w Janowcu zamek, jednak pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z aktu lokacyjnego miasta z 1537 r. Pod koniec XVI w. właścicielami zamku zostali Tarłowie herbu Topór, którzy znacznie go rozbudowali. Począwszy od 1654 r. warownia była w rękach Lubomirskich, którzy odbudowali ją po wojnie ze Szwedami i nadali jej ostateczny kształt. Ostatnim właścicielem zamku, który go zamieszkiwał od 1783 r. był Mikołaj Piaskowski. Po jego śmierci w 1803 r. zamek zaczął popadać w ruinę i nie był już zamieszkany, a od 1809 r. zaczęto rozbierać mury warowni.
Zamek do 1928 roku służył za źródło materiału budowlanego. Wtedy zakupił go Leon Kozłowski, który przed drugą wojną rozpoczął remont murów. Niestety zniszczenia z końca wojny zmarnotrawiły ledwo rozpoczęte prace remontowe. Leon Kozłowski pozostał właścicielem zamku w czasach Polski ludowej, ale zaniechał prób odbudowy. W 1975 roku sprzedał zamek na rzecz Muzeum Kazimierza Dolnego.
W 1976 roku rozpoczęto trwające do lat 90-tych prace zabezpieczające ruinę przed dalszymi zniszczeniami. W 1993 roku zdecydowano się odbudować część skrzydeł i stworzyć w nich hotel, kawiarnie, muzeum oraz ośrodek kulturalny.

W parku krajobrazowym obok zamku powstał skansen budownictwa drewnianego z kilkoma budynkami przeniesionymi z terenów Lubelszczyzny. Dom mieszkalny z lat 20. XX wieku i kilka budynków gospodarczych, jak stodoła czy lamus z wozownią, gdzie można obejrzeć kolekcję starych bryczek. Dworski spichlerz z Podlodowa mieści wystawę etnograficzną. Prawdziwą ozdobą skansenu jest piękny barokowy dwór z Moniaków uratowany przed całkowitą zagładą. Przewieziony w elementach został tu na nowo złożony i teraz możemy w nim podziwiać wnętrza typowego domu szlacheckiego. W barokowym dworze z XVIII wieku mieści się ekspozycja wnętrz domu szlacheckiego. Układ ekspozycji oddaje przeznaczenie pokoi - jest Sień, Jadalnia, Salon, Pokój Pani Domu, Pokój Pana Domu. W XIX wiecznym spichlerzu ekspozycja etnograficzna zaś w stodole organizowane są koncerty i spektakle teatralne.