REGION PODHALAŃSKI: Śladami lodowców

Palenica Białczańska – Dolina Białki – Dolina Roztoki – Wielka Siklawa – Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich – Morskie Oko – Palenica Białczańska

Wycieczka rozpoczyna się na Palenicy Białczańskiej. Można tu dojechać komunikacją publiczną z Zakopanego, a w sezonie letnim także z innych miejscowości. Jeśli jedziecie swoim samochodem, to obowiązkowo zarezerwujcie z 1-2 dniowym wyprzedzeniem parking przez stronę www.tpn.pl.

Pierwsza część trasy prowadzi dolną częścią Doliny Białki, która jest największą tatrzańską doliną o powierzchni ponad 60 km². Tutaj w plejstocenie był największy tatrzański lodowiec. Dziś ruszamy, aby odnaleźć jego ślady. Po 600 m przechodzimy przez most na Waksmundzkim Potoku, który zaraz poniżej wpada do Białki. Na tym odcinku rzeka ta jest granicą między Polską a Słowacją, Podhalem a Spiszem i dwoma tatrzańskimi parkami narodowymi – polskim i słowackim. Nazwa rzeki pochodzi od białych otoczaków wypełniających jej koryto. Dalej otwierają się widoki na górną część Doliny Białki, czyli słowacką Dolinę Białej Wody, o charakterystycznym U-kształtnym przekroju będącym pozostałością po jęzorze lodowca, który ją niegdyś wypełniał. Nad doliną wznosi się potężna sylwetka Gerlacha – najwyższego tatrzańskiego szczytu (2655 m n.p.m.).

2,8 km – z mostu możemy podziwiać Wodogrzmoty Mickiewicza – ciąg wodospadów na potoku Roztoka, które powstały w miejscu, gdzie nad Doliną Białki jest zawieszona jej odnoga – Dolina Roztoki. Główna dolina jest głębiej wcięta, ponieważ spływał nią większy – a co za tym idzie – cięższy jęzor lodowca. Opuszczamy asfaltową drogę, skręcamy w prawo i wędrujemy zielonym szlakiem dnem Doliny Roztoki. Z obu stron otaczają ją strome, skaliste zbocza porośnięte lasami urwiskowymi. W żlebach granica lasu jest obniżona przez lawiny śnieżne.

7,4 km – przechodzimy obok największego wodospadu polskich Tatr – Wielkiej Siklawy, która spada z progu Doliny Pięciu Stawów Polskich. Wysokość wodospadu to ponad 70 m. Powyżej Siklawy idziemy po wygładach lodowcowych, które powstały w wyniku szorowania o podłoże fragmentów skał transportowanych w cielsku lodowca. Niebawem dochodzimy do miejsca, w którym Potok Roztoka wypływa z Wielkiego Stawu Polskiego. Jest to najgłębsze tatrzańskie jezioro (79 m) i jedno z największych (34 km2). Misa jeziora została wyżłobiona przez łączące się tu jęzory lodowców. Z prawej strony wznosi się masyw Koziego Wierchu. Skręcamy w lewo i za znakami niebieskimi idziemy do schroniska, po drodze mijając dwa kolejne Stawy: Mały i Przedni (tatrzańskie jeziora są nazywane stawami).

8,2 km – Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich znajduje się na wysokości 1671 m n.p.m. i jest najwyżej położonym schroniskiem w Polsce. Pierwsze schronisko wybudowano tu w 1876 r. Obecny budynek został otwarty w 1953 r. Ze schroniska przechodzimy na grzbiet opadający z Opalonego Wierchu (tutaj najwyższe miejsce naszej trasy – 1855 m n.p.m.) i schodzimy do Świstówki Roztockiej – małej dolinki zawieszonej nad Doliną Roztoki. Dalej wśród kosodrzewiny dochodzimy do równi zwanej Wolarnią z pięknym widokiem na Dolinę Rybiego Potoku, nad którą wznoszą się Żabie Szczyty i Mięguszowieckie Szczyty, a pomiędzy nimi najwyższy szczyt w Polsce – Rysy (2499 m n.p.m.). Schodzimy na dno doliny, trawersując żleby, z których zimą schodzą lawiny śnieżne. W strefie górnej granicy lasu występują reliktowe bory limbowe. Docieramy do asfaltu, gdzie kończy się szlak niebieski.

12,3 – Morskie Oko (1395 m n.p.m.) – największe jezioro tatrzańskie i najpopularniejsze wśród turystów miejsce w Tatrach. Podobnie jak Wielki Staw Polski, powstało ono w miejscu połączenia kilku lodowców spływających z górnych pięter doliny. Krajobraz jeziora otoczonego przez kilkusetmetrowe ściany skalne przyciąga w sezonie nawet kilkanaście tysięcy osób dziennie. Jest to jedyne naturalnie zarybione jezioro w polskich Tatrach, dlatego było kiedyś nazywane Rybim Stawem. Niegdyś wierzono, że ma podziemne połączenie z morzem, stąd obecna nazwa. Schronisko PTTK nad Morskim Okiem jest najstarszym schroniskiem po polskiej stronie Tatr. Zostało otwarte w 1908 r.

Asfaltową drogą wracamy na Palenicę Białczańską. W rejonie Wanty szlak prowadzi skrótem pomiędzy serpentynami drogi. Można tu zobaczyć duże głazy pozostawione przez lodowiec, czyli po góralsku „wanty”.

AUTOR: JAN KRZEPTOWSKI-SABAŁA