Szlak Architektury Drewnianej to przedsięwzięcie funkcjonujące na obszarze województwa małopolskiego, śląskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego.
Celem szlaku jest prezentacja (oraz ochrona) zabytków architektury drewnianej (kaplic, kościołów, cerkwi, młynów, wiejskich chałup, drewnianych dworów). Pomimo takiej samej identyfikacji wizualnej, na razie, brak jest wspólnych inicjatyw prezentujących dziedzictwo architektury drewnianej południowo-wschodniej Polski. W każdym województwie realizowana jest inna polityka udostępnienia obiektów i promocji danego odcinka szlaku. Biorąc pod uwagę długość wszystkich tras i liczbę obiektów, byłby to jeden z największych szlaków kulturowych w kraju.
Szlak Architektury Drewnianej w województwie śląskim ma długość 1060 km i obejmuje 93 zabytki, w województwie podkarpackim 1202 km i prezentuje kilkadziesiąt obiektów (w tym dwa znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO) podzielonych na 9 tras, w województwie świętokrzyskim jest to kolejne 58 budynków. W województwie małopolskim szlak ma długość 1500 km i obejmuje 237 zabytkowych obiektów drewnianych, spośród których aż 4 znalazły się na liście UNESCO.
Część obiektów jest udostępniona (zwłaszcza w sezonie turystycznym). Na stronie internetowej podane są informacje o dostępności poszczególnych zabytków wraz z numerami telefonicznymi do osób opiekujących się obiektami.
Na szlaku realizowane są wydarzenia w ramach przedsięwzięcia „Muzyka zaklęta w drewnie”, czyli cykle koncertów letnich oraz koncertów kolęd, które odbywają się w zabytkowych, drewnianych wnętrzach.
Szlak Architektury Drewnianej to jeden z najbardziej rozpoznawalnych szlaków turystyczno-kulturowych Małopolski. Jego promocji sprzyja dobrze rozbudowana strona internetowa, wsparcie merytoryczne i promocyjne ze strony Małopolskiej Organizacji Turystycznej (koordynator działań na szlaku) oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego (inicjator szlaku).
Wydarzenia na szlaku, szeroki wybór literatury dotyczącej architektury drewnianej, obecność na trasie kościołów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO oraz oznaczenie tablicowe (tablice kierunkowe i informacyjne) sprzyja ruchowi turystycznemu na szlaku.
Wybrane obiekty na szlaku:
dwór z Drogini w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie jest parterowym, drewnianym budynkiem posadowionym na podmurówce, o ścianach wyprawionych tynkiem glinianym. Nakrywa go wysoki, łamany dach. Szeroka sień wejściowa dzieli trakt frontowy dworu na dwie części. Po lewej stronie znajduje się część przeznaczona na ekspozycję muzealną: salon, pokój pani, pokój rezydentki, sypialnia oraz gabinet pana domu,
zagroda ze Staniątek w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie, która posiada ciekawą formę – zabudowania mieszkalne i gospodarcze zamknięte są w czworoboku, tworząc tym samym wewnętrzny dziedziniec – miejsce prac gospodarczych. Taki typ zabudowy nosi nazwę okół;
cerkiew greckokatolicka w Bartnem zbudowana w 1842 r., która doskonale komponuje się z krajobrazem i przyrodą Beskidu Niskiego. Świątynia reprezentuje typ zachodniołemkowski – w środku podzielona jest na trzy części, a zabytkowy, barokowy ikonostas, oddziela nawę od prezbiterium;
zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu została zachowana niemal w identycznej postaci, w jakiej istniała za życia tej utalentowanej zalipiańskiej malarki i popularyzatorki sztuki ludowej. Wnętrza wyposażone są w oryginalne meble, naczynia, oleodruki i pamiątki po artystce.
dwór w Dołędze został wybudowany w połowie XIX w. z inicjatywy Marii Pikuzińskiej-Güntherowej. Jego historia wiąże się z ważnymi wydarzeniami historycznymi – dramatycznego roku 1846 (rabacji chłopskiej) czy powstania styczniowego, gdy dwór służył jako punkt zborny i lazaret dla powstańców.
Aplikacja mobilna SmartSAD
Aplikacja prezentuje tarnowską część Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce, która obejmuje ponad 250 zabytkowych obiektów, które są nieodłącznym element polskiego krajobrazu, a najlepiej zachowały się właśnie w Małopolsce. Szlak łączy malownicze kościoły, piękne cerkwie, smukłe dzwonnice, staropolskie dwory, drewniane wille i skanseny, należące do najcenniejszych zabytków ludowej kultury materialnej.
Opracowanie: Karolina Fidyk
MATERIAŁ POCHODZI Z SERWISU SZLAKI MAŁOPOLSKI (szlakimalopolski.pl).
Pobierz trasę w aplikacji
Wpisz kod w wyszukiwarce
Skomentuj