Jaworzno -- Pałac w Bobrku

Dzisiejsza przedobiadowa wycieczka w okolicy.

Zespół parkowo-pałacowy w Bobrku położony jest w północnej części wsi Bobrek. Obecnie obiekt ten znajduje się w rękach prywatnych, od 2002 roku właścicielem jest Raoof Ziyad, na którym spoczywa opieka nad parkiem i pałacem. Powierzchnia założenia nie uległa zmianie od czasu jego powstania i wynosi około 24 ha. W 1925 r. park został uznany za zabytek przyrody. Park stanowi przykład dużego naturalistycznego parku krajobrazowego. Na terenie założenia, w południowo-wschodniej jego części, znajduje się pałac i oficyna z budynkami gospodarczymi. Pałac usytuowany jest na osi północ-południe. Do pałacu prowadzi główna droga dojazdowa, która znajduje się od strony południowej parku. Na terenie założenia płynie strumyk, który dzieli się na kilka wijących się odnóży. Jedna z odnóg opływa pałac łukiem, co daje bardzo ładny efekt. Strumyk ten wypływa ze stawu znajdującego się w południowej części parku. Układ kompozycyjny parku zachował się dość dobrze. Podobnie układ komunikacyjny nie uległ większym zmianom. W parku znajdują się liczne alejki, wydeptane przez mieszkańców wsi w miejscach, gdzie kiedyś biegły aleje parkowe. Na terenie obiektu możemy podziwiać jeszcze pozostałości po fontannie, kapliczkę oraz umieszczoną na polanie po środku parku kamienną płytę z napisem “Tu leży koń wierny towarzysz wojny światowej i bolszewickiej 1936”, którą jednak trudno jest odnaleźć w wysokiej trawie polany. Główne budynki znajdujące się w parku przetrwały od 1848 roku do dziś w niemal niezmienionym składzie. W okresie powojennym nie wybudowano na terenie parku nowych (jedynie w sąsiedztwie budynków gospodarczych wzniesiono dwa magazyny GS). W bardzo bliskim sąsiedztwie założenia, na terenie wsi Bobrek, znajdują się bardzo cenne zabytki: czworaki, w których mieszka służba pałacowa, spichlerz, w którym przechowywano płody rolne oraz kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej.

Niemieckie budowle militarne typu „Luftschutz-Splitterschutzzelle” pochodzą z terenów Chełmka. W okresie okupacji niemieckiej rozmieszczone były w strategicznych punktach fabryki obuwia i kolonii pracowniczej. Do obecnych czasów zachowało się dziewięć obiektów, osiem w miejscu obecnej ekspozycji, jeden w lesie „Gruszka”.

Schrony zostały wykonane z nakazu okupanta w miejscowym zakładzie betoniarskim rodziny Szymutków. Przeciwlotnicze komórki ochrony przed odłamkami (Luftschutz-Splitterschutzzelle) nie służyły do walki, lecz dawały schronienie osobom, których służba wymagała przebywania na otwartym terenie podczas nalotów (strażnikom, kolejarzom, energetykom, itd). Poziome szpary w betonowych skorupach nie służyły jako luki strzelnicze, umożliwiały jedynie obserwację terenu.

Z zachowanego niemieckiego planu oraz relacji świadków wynika, że na terenie fabryki obuwia i osiedla pracowniczego rozmieszczonych było około czterdziestu schronów.

W okresie powojennym z determinacją usuwano je z miejskiego krajobrazu. Ich solidna konstrukcja opierała się próbom kruszenia za pomocą młotów. Naoczni świadkowie twierdzą, że palono w ich wnętrzach ogniska, a rozgrzane ściany polewano zimną wodą. Te zmagania przynosiły również niewielkie rezultaty. Ostatnie sztuki zachowały się dzięki temu, że postanowiono je usunąć z miasta przy pomocy dźwigów i ciężarówek.

W 2016 roku Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Chełmku przystąpił do w programu Fundacji im. Stefana Batorego „Masz Głos” by wspólnie z partnerami zachować osobliwe cmentarzysko. W 2017 roku zostały podjęte starania o wpisanie obiektów do gminnej ewidencji zabytków jako świadectwa lokalnego dziedzictwa historycznego i sztuki budowlanej. Ekspozycja w naturalny sposób zachowuje dramaturgię przypadkowej przestrzennej kompozycji. Ukazuje również procesy oddziaływania leśnego środowiska i sił natury na historyczną substancję.
Pomysłodawcą i realizatorem projektu jest Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Chełmku.