Według przekazów, pierwsza dubicka świątynia śś. Piotra i Pawła, znajdująca się w uroczysku Bachmaty, zapadła się pod ziemię. Do dziś w tym miejscu w święto Wielkanocy można usłyszeć bicie dzwonów cerkiewnych. Inny przekaz mówi o pożarze starej świątyni. Z pożogi ocalała jedynie ikona Matki Bożej, która niesiona wiatrem wskazała miejsce wybudowania nowej świątyni.
Znadująca się obecnie we wsi cerkiew p.w. Opieki Matki Boskiej wybudowana została w latach 1946–1953 na miejscu spalonej w 1941 świątyni z 1729 roku. Do dziś główne święta parafialne w Dubiczach Cerkiewnych to dzień św. Piotra i Pawła (12 VII) oraz Opieki Matki Boskiej (14 X).
W 1941 roku na linii Dubicze Cerkiewne–Grabowiec miała miejsce bitwa wojsk niemieckich i radzieckich. W jej wyniku spaliła się część zabudowań Grabowca i Dubicz.
Dubicze Cerkiewne są dziś siedzibą gminy. We wsi znajdują się cztery ulice: Główna, Parkowa, Osiedlowa i Leśna. Zwyczajowo Dubicze dzielą się na trzy części: Krynyczyna, Seło i Turki.
Oprócz świątyni warto tu zobaczyć Izbę Kultury Ludowej i Tradycji Pożarnictwa, która znajduje się w budynku starej szkoły z początku XX w., cmentarz parafialny, a także stare drewniane chaty (np. ta znajdująca się przy ul. Głównej 34). Ciekawym i oryginalnym obiektem w Dubiczach Cerkiewnych jest także pomnik poświęcony pamięci Żołnierzy Armii Radzieckiej znajdujący się przy ul. Parkowej.
Orla jest jedną z miejscowości o najbogatszej historii na Podlasiu. Powstała w 1507 r. Złoty okres w dziejach miasta nastał za czasów Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), który dbał o swój podlaski majątek (m.in. ze względu na jego strategiczne położenie). W 1634 roku Orla otrzymała prawo miejskie oraz herb. W czasach Krzysztofa Radziwiłła rozwinął się także dwór orlański, znajdujący się przy wjeździe od strony Bielska Podlaskiego. W 1644 r. odbył się tu ogólny synod, który zwołał Janusz Radziwiłł, gorliwy wyznawca kalwinizmu.
Ważną część społeczeństwa Orli stanowiła ludność żydowska. XVIII-wieczna synagoga zachowała się po dzień dzisiejszy.
Cennym zabytkiem w Orli jest cerkiew św. Michała, wzniesiona w 1797 r., po pożarze starej świątyni św. Symeona Słupnika. Na cmentarzu parafialnym znajduje się cerkiew śś. Cyryla i Metodego z 1870 r.
Orla jest dziś siedzibą gminy wiejskiej zamieszkałej w zdecydowanej większości przez prawosławnych Białorusinów.
Spiczki należały do grona wsi mieszczańskich, a status jej mieszkańców był równy statusowi bielskich mieszczan. Oprócz Spiczek wokół Bielska znajdowało się 5 innych takich miejscowości: Augustowo, Widowo, Parcewo, Stryki oraz Szastały. Ich mieszkańcy nie podlegali obowiązkowi odrabiania pańszczyzny w folwarkach, a samorządy zorganizowane były na wzór mieszczański.
Powstanie wsi miejskich wokół Bielska datuje się na XVI w., kiedy z polecenia królowej Bony dokonano pomiary włócznej. W jej wyniku całe osadnictwo, znajdujące na wielkim obszarze ziem należących do miasta rozmieszczone zostało w sześciu wsiach. Spiczki były osadzone na 16 włókach urodzajnej ziemi.
Zwiedzanie szlaku proponujemy rozpocząć we wsi Szczyty - Dzięciołowo. Znajduje się tu „Brama na szlak” – miejsce, gdzie znajdziecie Państwo informację na temat idei, koncepcji i trasy szlaku. W Szczytach – Dzięciołowie powstaje także Centrum Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej, którego celem będzie m.in. popularyzacja kultury i historii terenów, przez które przebiegają początkowe etapy Podlaskiego Szlaku Kulturowego „Drzewo i Sacrum”.
Szczyty warto odwiedzić również z powodu ich ciekawej historii i architektury.
Pierwsze informacje o wsi pochodzą z początku XVI w., jednak życie kwitło tu wiele wieków wcześniej. Świadczyć o tym mogą znajdujące się niedaleko średniowieczne cmentarzyska. Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od bojarskiego rodu Szczytowiczów, do których wieś należała w 1520 r.
W XVIII dobra te zakupił Jan Klemens Branicki, który ufundował tu cerkiew unicką, a także sprowadził posąg św. Jana Niepomucena dłuta Chrystiana Redlera. W latach 80-tych Branicki przekazał Szczyty szambelanowi jego dworu, podkomorzemu nadwornemu Janowi Węgierskiemu. W 1785 r. ufundował on stojącą po dzień dzisiejszy cerkiew p.w. Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela. Przed swoją śmiercią Węgierski usynowił swego kuzyna, Antoniego Wiewiórskiego. Ród Wiewiórskich związany był ze Szczytami przez ponad 200 lat, aż do dnia dzisiejszego.
Na początku XX wieku Szczyty stały się siedzibą prężnych organizacji samopomocowych i oświatowych.
Pierwszy opis wsi w obecnej lokalizacji pochodzi z lustracji z 1576 roku, w której nazywa się ona Piotrowem.
W centralnej części wsi znajduje się stary cmentarz z cerkwią pod wezwaniem św. Dymitra Sołuńskiego z 1878 r. Zbudowano ją z drewna, na planie ośmioboku. Za wzorzec wzięto cerkiew Św. Trójcy z bielskiego cmentarza. Położona na cmentarnym pagórku, świątynia o doskonałych proporcjach, góruje nad zabudowaniami wsi.
Obiektami godnymi uwagi są w Parcewie drewniane domy z XIX/pocz. XX wieku, wiatrak oraz budynek szkoły, znajdujący się nieopodal cerkwi.
W Hryniewiczach urodził się Ignacy Daniłowicza (1788-1845), profesor Uniwersytetu Wileńskiego, najwybitniejszy znawca prawa ruskiego i litewskiego, odkrywca i wydawca źródeł do dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Inną, znaną postacią związaną z Hryniewiczami jest Ignacy Hryniewicki. Jako student Uniwersytetu w Petersburgu dokonał zamachu na cara Aleksandra II (1882 r.).
W 1915 r., w czasie działań wojennych, spłonęła XVI-wieczna cerkiew św. Eliasza. Pamiątką po walkach jest cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich. Obecnie istniejącą cerkiew wzniesiono w latach 50. XX w.
We wczesnym średniowieczu (VI-VII w. n.e.) Haćki były głównym grodem Ziemi Bielskiej. W okresie tym mieszkańcy kotliny haćkowskiej zajmowali się głównie metalurgią i tkactwem. Wytwarzano przedmioty z żelaza i metali kolorowych. Z pracowni haćkowskich mistrzów wychodziły piękne sprzączki, okucia, łańcuszki, bransolety. Pozostałością po dawnym grodzie jest wzgórze kemowe, znajdujące się za wsią. Niektórzy twierdzą, że jeszcze dziś można usłyszeć tam śpiewy i tańce średniowiecznych przodków albo dzwony cerkwi, która zapadła się pod ziemię po tragicznej śmierci dwojga kochanków.
Podanie ludowe opowiada o jednym z administratorów folwarku stołowackiego, niejakim Gołdku, który postanowił przewieźć do dworu ikonę Bogarodzicy, która objawiła się w leśnym uroczysku Hołowkowo koło Chraboł. Droga musiała przebiegać przez Rajsk. Dojechawszy do wzniesienia, zaprzęgnięte do wozu woły nie chciały ruszyć z miejsca. Uznano to za znak Boży i postanowiono w tym miejscu wybudować cerkiew i umieścić w niej ikonę. Pierwsza wzmianka o cudownej rajskiej ikonie Bogarodzicy pochodzi z 1662 r. W wieku XIX z rajską cerkwią związany był znamienity ród Markiewiczów. W 1816 r. dzięki staraniom o. Bazylego Markiewicza w Rajsku działał przytułek dla biednych i bezdomnych. W owym czasie wieś z cudowną ikoną była ważnym ośrodkiem pielgrzymowania. W 1875 r. w Rajsku zbudowano murowaną cerkiew.
Wieś jest położona niedaleko miejsca, gdzie rzeka Orlanka wpada do Narwi. Z uwagi na doskonałe warunki lęgowe dla ptaków, utworzono tu rezerwat „Korpacz”. Wieś zamieszkują w większości prawosławni Białorusini, należący do parafii w Rajsku. Znaną postacią, wywodzącą się z Plutycz jest światowej sławy biolog prof. Bazyli Czeczuga.
W Plutyczach mieszkają liczni twórcy ludowi. Wiele domów ozdobionych jest drewnianymi ornamentami, wycinanymi przez kilku gospodarzy. Na szczytach chat często pojawia się motyw koników, które stały się swoistym znakiem rozpoznawczym wsi. Nad wystrojem wnętrz czuwają kobiety: wyszywają piękne makatki, haftują obrusy i szydełkują.
W okresie międzywojennym Wojszki były jedną z najludniejszych wsi nadnarwiańskich – w 1931 r. liczyły przeszło 800 mieszkańców. W tym czasie zaczęły tu powstawać pięknie zdobione domy. Wiele ornamentów na chatach w Wojszkach wykonał Aleksy Reżeński, który drewniane wzory tworzy już od 60-ciu lat.
Znajdująca się we wsi cerkiew św. Michała była kilkakrotnie rozbudowywana. Część ołtarzowa pochodzi z 1865 r. i początkowo była kaplicą, zbudowaną ku pamięci ofiar powstania styczniowego. Część środkową dobudowano w 1981 r., zaś dzwonnicę dziesięć lat później.
Centrum życia duchowego wsi stanowiła cerkiew parafialna św św. Kosmy i Damiana. Z 1784 r. pochodzi pierwsza wzmianka o szkole parafialnej. W 1861 r. Ryboły weszły w skład Gminy Pawły. We wsi istniała szkoła ludowa, w której w 1896 r. uczyło się 85 dzieci. Miejscowość liczyła wówczas 886 mieszkańców.
Ryboły pozostały dużą wsią również w okresie międzywojennym. W 1938 r. liczyły 929 mieszkańców, w zdecydowanej większości Białorusinów. W miejscowej szkole uczyło się 168 dzieci. Budynek szkoły wzniesiono w 1935 r. Obecnie jest siedzibą Muzeum Kultury Materialnej „Baćkauszczyna”, którego założycielem jest proboszcz miejscowej parafii o. dr Grzegorz Sosna z żoną Antoniną.
W Rybołach znajdują się dwie kapliczki. Legenda dotycząca kapliczki w uroczysku „Petraszki” mówi o matuszce (żonie batiuszki), która nie mogła znaleźć lekarstwa na swą ciężką chorobę. Wyzdrowiała dopiero, gdy napiła się wody z pobliskiego źródełka. W podzięce postawiła wybudować w tym miejscu kapliczkę, w której do dziś batiuszka trzy razy do roku święci wodę.
Podstawowym zajęciem mieszkańców wsi od wieków było rybołówstwo, dlatego już od średniowiecza zobowiązani byli dostarczać ryby na potrzeby zamku w Bielsku. Mówi o tym pierwotna nazwa wsi - Rybołowy.
W siedemnastowiecznych źródłach wieś występuje już jako Kaniuki. Nazwa wywodząca się od ptaka drapieżnego „kaniuka”, czyli kani rudej, charakteryzowała mieszkańców jako ludzi zadziornych.
W sierpniu 1915 r. wszyscy mieszkańcy wsi, oprócz Leona Naumiuka, udali się w bieżeństwo. Po kilku latach tułaczki ponad połowa mieszkańców powróciła do narwiańskich okolic.
Obecnie w Kaniukach żyje kilkadziesiąt osób. Spośród nich znaną postacią jest rzeźbiarz ludowy Włodzimierz Naumiuk, znakomity gawędziarz i znawca miejscowych tradycji. We wsi znajduje się kaplica prawosławna św. Proroka Eliasza.
Z 1578 r. pochodzi pierwsza wzmianka o cerkwi prawosławnej, znajdującej się we wsi. Tradycja głosi, że w miejscu jej powstania mieszkał niegdyś człowiek, cierpiący na opuchliznę. Mężczyzna został uzdrowiony, kiedy na drzewie lipowym objawiła się ikona Bogarodzicy.
Latem 1754 r. nadnarwiańskie okolice nawiedził wielki huragan. Wiatr zniszczył znaczne obszary lasu w okolicy Puchłów, naruszając również starą cerkiew. Dwa lata później ówczesny właściciel wsi, pułkownik Józef Wilczewski, ufundował tu nową świątynię. Już wtedy była znanym sanktuarium Matki Bożej. Znajdująca się tu cudowna ikona Opieki Bogarodzicy przyciągała rzesze pielgrzymów.
W 1913 r. rozpoczęto budowę istniejącej do dziś świątyni. Wystrój cerkwi powstał jednak dopiero w okresie międzywojennym.
Ok. poł. XIX w. proboszczem cerkwi był o. Grzegorz Sosnowski, wybitny duchowny i działacz oświatowy. Dzięki jego wysiłkom, już w 1850 r. powstała tu pierwsza w okolicy szkoła elementarna. Przy cerkwi w Puchłach działała biblioteka, licząca 6 tys. voluminów.
W 1867 r. wzniesiono cerkiew św. Michała, piękny przykład architektury drewnianej. We wsi powstała szkoła elementarna, przekształcona potem w męską szkołę cerkiewno-nauczycielską z kursem rolnictwa i rzemiosła. Placówka stała się ośrodkiem kształcenia kadr pedagogicznych dla szkół cerkiewno-parafialnych. Od 1893 r. dzięki staraniom dyrektora o. Flora Sosnowskiego, szkoła zwana też seminarium nauczycielskim, mieściła się w okazałym, murowanym budynku w uroczysku Stawok.
Ukształtowany przed wiekami układ przestrzenny wsi, zachował się do dziś. Domy po jednej stronie ulicy ustawione są tyłem (komorą, spiżarnią) do drogi, a po drugiej stronie – przodem (kuchnią i pokojami). Taki układ wynika z tego, iż spiżarnie lokowane były po północnej (chłodniejszej) stronie chaty, dla ułatwienia przechowywania żywności.
Obecnie zobaczyć można w Narwi dwa interesujące obiekty sakralne. Cerkiew prawosławną wzniesiono w latach 1881-1885. W jej wnętrzu znajdują się szczególnie czczone, starodawne ikony Matki Bożej i św. Antoniego Pieczerskiego. Warto odwiedzić też kościół rzymskokatolicki, który powstał w latach 1738-1748, prawdopodobnie według projektu Jakuba Fontany. Oba obiekty stanowią cenne przykłady architektury drewnianej różnych epok.
Wieś założona w XVIII w. na gruntach należących do miasta Narew. Ówcześnie funkcjonowała jako przedmieście. Skaryszewo wybudowano przy drodze prowadzącej do legendarnego, lecz nieistniejącego już grodziska Ratynek. Według archiwalnych spisów parafian w XVIII-XIX w. wieś zamieszkiwało 34 gospodarzy. W 1880 r. liczba ta zmniejszyła się już tylko do 22 gospodarzy. Nagły spadek liczby mieszkańców spowodowany był epidemiami cholery i tyfusu. Obecnie Skarzyszewo zamieszkuje zaledwie 15 mieszkańców, głównie wyznania prawosławnego.
Zwiedzając okolicę warto odwiedzić Regionalną Izbę Białoruską „RUTA” - prywatne muzeum, w którym właściciel, Michał Filianowicz stworzył niezwykły zbiór związany z regionem pogranicza, a szczególnie z kulturą białoruską.
W 1778 r. roku Izabela z Poniatowskich Branicka wydała akt fundacyjny na łosińską cerkiew św. apostoła Jakuba Alfeusza. Uposażyła ją w 2 włóki ziemi, dała prawo do korzystania z lasów Puszczy Ladzkiej i zwolniła od podatków. Drewnianą cerkiew na planie sześciokąta wyposażono m.in. w kilka obrazów autorstwa Sylwestra de Mirysa, malarza nadwornego Branickich. Ikonostas wstawiono tu dopiero po powrocie unitów do prawosławia w 1839 r. W tym czasie proboszczem łosińskim był o. Benedykt Telakowski, wybitny duszpasterz. Jako jeden z pierwszych, założył w tych okolicach szkołę parafialną. Placówka oświatowa w Łosince istniała aż do 2007 r.
Interesującą postacią jest lokalny artysta, Bazyli Nikołajuk. Techniką wypalania tworzy on płaskorzeźby z drewna. W jego pracach dominują tematy sakralne, sceny rodzajowe oraz wizerunki zwierząt. Jedna z jego ikon znajduje się w miejscowej cerkwi.
Kuraszewo nowożytne pojawia się w dokumentach z 1576 r. Wieś liczyła 60 włók, posiadała dwa młyny wodne i dwie karczmy piwne.
Mieszkańcy wsi słynęli od dawna z ogrodnictwa, sadownictwa i wyrobu miodów. Wielu do dziś zajmuje się pszczelarstwem. Gospodarze posiadają od kilku do kilkuset uli.
Odwiedzając Kuraszewo warto wybrać się na próbę zespołu ,,Niezabudki” (,,Niezapominajki”), który w 1977 r. założyła Nina Grygoruk, lokalna poetka. Zespół koncertuje nie tylko na Podlasiu, ale i w całej Polsce. Repertuar obejmuje m.in. pieśni żniwne, weselne, a także śpiewane w czasie chrzcin i sianokosów.
Położony nad rzeką Łoknicą folwark Leniewo, powstał zapewne w XV w. Nazwę zawdzięcza pierwszemu osadnikowi Żukowi Leniewiczowi. Od XVI do XVII w. majątek należał do ziemian Łoknickich. W połowie XIX w. właścicielką Leniewa, Łoknicy i Miękiszów była Brygida Kaluchiewiczowa. Do majątku należało 216 osób, zobowiązanych do odrabiania pańszczyzny. Dwór znajdował się w samej wsi, która podzielona była na dwie części – obszary stanowiące bezpośrednio tzw. ogrody i sady dworskie oraz tereny zamieszkiwane przez chłopów. Jeszcze w latach siedemdziesiątych XX w. istniała cześć sadów, obecnie jednak nie ma po nich śladu. Po uwłaszczeniu chłopów w ogrodach dworskich znajdowała się kaplica rzymskokatolicka, o której istnieniu wzmiankuje dokument z 1750 r. W 1896 r. w Leniewie znajdowało się 38 domów, zamieszkałych przez 236 osób.
Najstarszy dom we wsi ma obecnie około 150 lat (znajduje się naprzeciwko domu z nr 38). Na terenie jednego z gospodarstw (nr 15) zobaczyć można krzyż postawiony przed laty przez jednego z mieszkańców. To świadectwo tragicznej historii człowieka, który czterokrotnie się żenił. Jego trzy żony zmarły na nieznaną chorobę. Gdy ożenił się po raz czwarty, postanowił postawić krzyż w intencji uchronienia żony przed śmiercią.
Przez wieś wiedzie trasa szlaku turystycznego Carski Hostineć.
Pierwotnie cmentarze znajdowały się przy cerkwiach parafialnych. Dopiero rozporządzenia władz pruskich z przełomu XVIII/XIX stulecia nakazały lokować nowe nekropolie z dala od siedzib ludzkich. W taki sposób powstał cmentarz czyżowski.
Razem z założeniem cmentarza powstała idea budowy świątyni. W nieodległej wsi Łoknica znajdowała się wówczas dawna cerkiew parafialna, najwidoczniej w złym stanie technicznym. Czyżowscy parafianie postanowili ja zakupić i przenieść na miejscowy cmentarz. Stało się to w latach 1812-1825 r. Cerkiew wyświęcono w cześć śww. Kosmy i Damiana. W 1889 r. świątynię upiększył ikonostas, przeniesiony z cerkwi parafialnej w Czyżach.
Na cmentarzu można odnaleźć wiele cennych przykładów miejscowego kamieniarstwa. Niektóre nagrobki pochodzą z początku 2 połowy XIX w. Możemy na nich odczytać interesujące inskrypcje, ujrzeć ciekawe ornamenty. Nagrobki wieńczą kute krzyże, dzieła miejscowych kowali.
Wieś założono w połowie XVI w. Według jednej z wersji jej nazwa pochodzi od ruskiego osadnika Raka.
Rakowicze leżały na trasie ważnego szlaku tzw. Carskoho Hostincia (Carskiego Szlaku) – drogi, którą przed wybudowaniem linii kolejowej podróżowali do Białowieży carowie. Trakt, wychodząc z Bielska, wiódł przez Widowo, Ogrodniki, Użyki, a także przez Rakowicze. Mieszkańcy wsi znajdujących się na trasie zobowiązani byli do asystowania przy przejeździe orszaku, zapalając przygotowane wcześniej pochodnie na polecenie prowadzącego. Do dziś w pamięci mieszkańców Rakowicz zachowały się liczne historie dotyczące owego okresu. Według jednej z nich już małe dzieci były uczone, jak należy zachować się podczas przejazdu cara przez wieś. Inne podania dotyczące tego okresu mówią o tym, iż mieszkańcy wsi znajdujących się na Carskim Hostinciu, jako że nie mogli zwracać się bezpośrednio do władcy, swe prośby pisali na czołach w nadziei ich spełnienia.
W Rakowiczach znajduje się kamienna kapliczka z ikoną Matki Boskiej powstała w 1925 roku. Według relacji mieszkańców, fundator kapliczki wybudował ją sam, zaś ikonę Bogurodzicy przywiózł z sanktuarium w Poczajowie na Ukrainie.
Według ustnych przekazów mieszkańców Zbucza nazwa ich wsi wywodzi się od nazwiska Zbucki, który był jednym z trzech gospodarzy zamieszkujących te tereny. Druga wersja mówi, że „Zbucz” to inaczej „bucz”. W okolicach wsi miały się znajdować duże połacie buczyny.
Pierwszy znany opis wsi Zbucz pochodzi z 1556 roku. Według niego wieś stanowiła centrum wójtostwa obejmującego cztery miejscowości: Berezowo, Morze, Mochnate oraz właśnie Zbucz. Należy jednak pamiętać, iż osadnictwo na tych terenach jest znacznie starsze. Świadczy o tym znajdujące się nieopodal wsi średniowieczne grodzisko, które przez mieszkańców potocznie nazywane „Okopami”. Powstało ono w drugiej połowie IX wieku, zaś istniejący tu niegdyś gród miał charakter ceremonialny i schronieniowy.
Większość domów we wsi zbudowanych jest z drewna. Wiele z nich ozdobionych jest listwami podokapowymi, narożami, wiatrownicami. Najstarsze chaty we wsi powstały jeszcze przed drugą wojną światową. Ciekawym przykładem zdobnictwa może być wybudowany w 1931 roku dom nr 24. Według mieszkańców, jego zdobienia wykonane zostały w 1934 roku przez cieślę z pobliskiej wsi Czyże, zaś w momencie powstania był to największy dom we wsi. Nieopodal wsi (przy drodze Bielsk Podlaski–Hajnówka) zachował się drewniany dom dróżnika z końca XIX wieku.
Wieś powstała podczas pomiaru włócznej przeprowadzonej na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVI wieku. Możliwe, że została ona założona jako kolonia innej miejscowości o tej samej nazwie, która znajdowała się w powiecie siemiatyckim. W przypadku tworzenia nowych osad często postępowano w taki sposób. Określoną ilość mieszkańców danej miejscowości przesiedlano na nowe miejsce, które otrzymywało taką samą nazwę jak wieś, z której przybyli osadnicy. Według innej wersji teren, na którym powstała wieś, już wcześniej mógł być nazywany Morzem, a mieszkańcy nowej miejscowości mogli pochodzić z okolicznych już istniejących wsi (m.in. Czyże, Kojły, Dubicze).
Według relacji mieszkańców nazwa ta wzięła się od nisko położonych terenów, które w czasie deszczu zalewane były wodą.
W odróżnieniu od sąsiednich Krywiatycz, które należały do prywatnej włości orlańskiej, Morze wchodziło w skład dóbr królewskich. W 1576 r. mieszkańcy korzystali z 30 włók gruntów, była tu też karczma. Wieś toczyła w tym czasie spór z sąsiednim Zbuczem o 6 włók ziemi. W 1586 r. Anna Jagiellonka rozstrzygnęła spór na korzyść morzan.
Nieopodal Morza, przy drodze do Starego Kornina, znajduje się cmentarz z cerkwią p.w. św. Tekli. Cerkiew cmentarną wzniesiono w Morzu w 1810 roku, jednak w wyniku działań wojsk radzieckich świątynia spłonęła. Obecny budynek wzniesiono tuż po wojnie, w latach czterdziestych. We wsi zachowała się kilka interesujących domów drewnianych z XIX wieku.
Cerkiew p.w. św. Anny i św. Michała, a co za tym idzie – parafia – powstały tu w 1631 roku. Świadczyć może o tym zachowany owalny kamień z napisem w języku cerkiewnosłowiańskim informujący o tym wydarzeniu.
Druga starokornińska cerkiew (p.w. św. Michała) została wybudowana w 1724 roku. Z powodu złego stanu technicznego budynku w 1893 roku parafianie zmuszeni byli postawić nową cerkiew, która stoi we wsi po dziś dzień.
Cerkiew p.w. św. Anny w obecnym swym kształcie wybudowana została w 1892 roku.
Do początków XX w. Stary Kornin był znany jako cel pielgrzymek wiernych chcących doznać łaski od cudownej ikony Matki Bożej, która objawiła się tu w 1709 roku. W 1915 roku, w czasie tzw. bieżaństwa ikonę wywieziono w głąb Rosji, skąd nigdy nie powróciła. Pamięć o ikonie i cudach przez nią dokonanych zachowały się w pamięci mieszkańców po dzień dzisiejszy.
Obok cerkwi w Starym Korninie są pochowani dziewiętnastowieczni badacze tradycji i kultury Białorusinów powiatu bielskiego – o.o. Celestyn i Jarosław Bren.
Obok wsi przy drodze do Morza znajduje się prawosławny cmentarz parafialny. Około 500 m od Starego Kornina, nieopodal drogi do sąsiedniej wsi Jagodniki, znajduje się cmentarz choleryczny z dwoma krzyżami.
Wieś powstała około 1570 roku pod nazwą Koryciszcza. W owym czasie dworzanin królewski, Ostafi Chałecki, w ramach przeprowadzanej na terenie włości bielskiej pomiary włócznej, założył na tym terenie kilka wsi. Były to między innymi: Istok, Witowo, Mochnate, Morze i Koryciska. Wieś była osadzona na 20 włókach gruntu.
Dla zamieszkującej te tereny ludności utworzono parafię prawosławną w Starym Berezowie. Następnie Koryciska weszły w skład parafii w Starym Korninie.
W wyniku wojen i epidemii z połowy XVII wieku, Koryciska były całkowicie spustoszone. Mieszkańcy wsi jej nazwę tłumaczą tym, że znajduje się ona nieopodal koryta starej rzeki. Inne wyjaśnienia mówią, iż ziemie Korycisk leżą w widłach dwóch koryt rzecznych.
Niektóre posesje w miejscowości do dnia dzisiejszego zachowały formę zagrody wydłużonej typu bielsko-hajnowskiego. Jej cechą charakterystyczną jest to, iż łączy ona pod jednym dachem część mieszkalną z pomieszczeniami, które służyły lub służą do hodowli zwierząt. Co ciekawe, długość tych zabudowań mogła przekraczać nawet czterdzieści metrów. W tym typie budownictwa chałupy były usytuowane szczytem do drogi, która przechodziła przez wieś.
W Koryciskach warto obejrzeć wiatrak, a także krzyże, które znajdują się na końcu wsi przy wyjeździe w stronę Starego Kornina.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1577 roku. Pierwotnie miejscowość nazywała się Rudołty. Nazwa ta może się wywodzić od rudy darniowej występującej kiedyś w dużych ilościach w okolicach rzeki Orlanki, która przepływa nieopodal wsi, bądź też od imienia założyciela wsi – Rudołta.
W owym okresie w pobliżu Redut rozwidlały się szlaki z Bielska do Kamieńca oraz z Bielska do Brześcia. Od pierwszej połowy XVI w. wieś weszła w skład włości orlańskiej.
Znajdował się tu folwark oraz dwa młyny wodne. W 1655 r. Reduty posiadały 23 włóki ziemi, 52 domy oraz 50 barci.
W początkach XIX w. Reduty liczyły 62 domy i 201 mieszkańców. We wsi znajdował się młyn oraz karczma. Sto lat później, w 1915 roku, mieszkańcy Redut, jak i wielu innych białoruskich wsi Podlasia, w obawie przed zbliżającymi wojskami niemieckimi udali się w głąb Rosji na tzw. bieżaństwa (ucieczka, exodus). Powroty do wsi rozpoczęły się w 1918 roku.
Mieszkańcy Redut znani byli w okolicy z umiejętności łowienia raków w rzece Orlance. Właśnie dlatego przez mieszkańców sąsiednich wsi byli określani jako racznyki bądź rakuwci. Byli też wyspecjalizowanymi rzemieślnikami w dziedzinie wytwarzania bron drewnianych, które sprzedawali na podlaskich rynkach.
W latach sześćdziesiątych we wsi ludność zaczęła wytwarzać na wielką skalę produkty rękodzielnicze. Mieszkańcy wyrabiali słomiane kosze, korobki, dzbanki, talerze. Po dziś dzień mieszkańcy Redut słyną w okolicy ze swych wyrobów.
Pierwsza wzmianka o Koszelach pochodzi z aktu nadania praw magdeburskich miastu Bielsk z 1495 roku. Wieś jest zatem starsza niż pobliska Orla. Początkowo Koszele zamieszkiwali bojarzy, do których obowiązków należał nadzór nad fragmentem traktu z Bielska do Kamieńca Litewskiego pomiędzy Redutami i Wólką oraz roznoszenie poczty.
Wraz z rozwojem Orli, w kolejnych latach zwiększała się liczba mieszkańców Koszel. W 1577 roku ich grunta zajmowały 31 włók ziemi, a w samej wsi znajdowały się 2 karczmy. W 1585 roku Koszele jak i cała włość orlańska, do której należały, stały się własnością litewskiego rodu Radziwiłłów z linii birżańskiej. W ich dobrach pozostały przez prawie trzy wieki.
Życie mieszkańców Koszel było nieodłącznie związane z Orlą. Wykonywali liczne obowiązki względem znajdującego się w Orli dworu, odrabiali pańszczyznę w dworskim folwarku.
Wiek XX przyniósł Koszelom liczne nieszczęścia. W 1915 roku w obawie przed zbliżającymi się wojskami niemieckimi mieszkańcy wsi ewakuowali się w głąb Rosji w tzw. bieżeństwo. Po powrocie (lata 1918–1921) zastali oni doszczętnie zniszczoną przez cofające się wojska rosyjskie wieś. Z trudem odbudowane domostwa przetrwały niewiele ponad dwie dekady. W 1944 roku wycofujące się wojska Wehrmachtu ostrzelały wieś, co spowodowało liczne pożary, których uniknęło zaledwie kilka chat.
Mieszkańcy Koszel zajmowali się wyplataniem koszy, czy też wykonywaniem plecionek ze słomy i wikliny.
Najciekawsze
Najnowsze
W pobliżu
Rower 
Rower górski 
Rower szosowy 
Rower turystyczny 
Pieszo 
Bieganie 
Turystyka górska 
Piesza wycieczka 
Nordic Walking 
Moto 
Samochód 
Motocykl 
4x4 
Woda 
Kajak 
Żeglarstwo 
Inne jednostki pływające 
Zima 
Narty biegowe i śladowe 
Ski Tour 
Narty zjazdowe i snowboard 
Łyżwy 
Pozostałe 
Paralotnia 
Konno 
Samolot 
Rolki 
Hulajnoga 
Inne 
PRO
6.0
Skomentuj