Wchodzące w skład zespołu bazylika i klasztor wybudowane zostały w latach 1604-1609. Położone są na południe od miasta, u szczytu góry Żar, na południe i wschód od nich znajdują się 42 kaplice i kościoły dróżek. Nazywane jest często Polską Jerozolimą.
Bazylika Matki Bożej Anielskiej jest budowlą późnobarokową z elementami rokoka. Wnętrze ozdobione jest polichromią, zabytkowymi stallami, bogato inkrustowanym wyposażeniem oraz licznymi obrazami.
Klasztor to trzypiętrowa budowla posiadająca pięć ryzalitów–bastionów, wybudowana wokół dwóch wirydarzy (z lat 1603–1609 i 1654–1666) z wyposażeniem w stylu barokowym i rokoko. Część bliżej kościoła, ze studnią pośrodku, zdobi dekoracja stiukowa oraz portrety fundatorów i dobrodziejów klasztoru.
Most na rzeczce Cedron został wybudowany w latach 1903-1910 wg projektu Kamila Żarnowskiego, na miejscu wcześniejszego, zniszczonego przez powódź w 1884 r. Ze względu na prowadzące do niego schody jest przeznaczony tylko dla pieszych. W 1913 most został ozdobiony figurami czterech aniołów: Archanioła Gabriela, Rafała, Michała i Anioła Stróża.
W 1611 roku Mikołaj Zebrzydowski wybudował małą kaplicę Grobu Matki Boskiej, której nadano kształt sarkofagu. Miała ona jedne, niskie drzwi i jedno małe okno. Wewnątrz kaplicy postawiono mały ołtarzyk z leżącą w trumnie figurką Matki Boskiej.
W 1615 roku zaczęto wznosić nad tą małą kaplicą duży kościół. Konsekrowany w 1642 r kościół powstał na rzucie wydłużonego prostokąta z półkolista absydą od strony wschodniej i półeliptyczną kruchtą od strony zachodniej.
Świątynia nosi cechy baroku i należy do najpiękniejszych obiektów sakralnych w Kalwarii.
Najważniejszym miejscem Lanckorony jest rynek, położony na stoku o pochyleniu 9,5 stopnia, co powoduje, że jest jednym z najbardziej stromych.
W północnej pierzei znajduje się dawna siedziba magistratu, parterowy, murowany dom z XIX w. W niżej położonej, południowej pierzei, w narożnym domu mieści się Izba Muzealna. Jest to jeden z nielicznych drewnianych domów krytych gontem, który ocalał z pożaru w 1869 r.
Drewniane domy dokoła lanckorońskiego rynku zachowały tradycyjny, unikalny już, charakter. Są posadowione na kamiennych podmurówkach, często kryjących sklepione piwnice, zwrócone szczytami w stronę rynku, często oddzielone od siebie miedzuchami (wąskie przejście pomiędzy domami), zachowały w wielu miejscach malownicze podcienia. Szerokie bramy, przez które niegdyś wjeżdżały wozy, kryją za sobą często rozległe i piękne ogrody.
Ponad górną, północną pierzeją rynku wznosi się murowany kościół parafialny pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela, ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. Jego wnętrze nosi znamiona różnych epok: ołtarz główny powstał w późnym renesansie, chrzcielnica i obraz Chrzest Chrystusa w baroku, a ołtarz boczny reprezentuje rokoko.
Zamek w Lanckoronie, zwany również zamkiem lanckorońskim, został zbudowany przez Kazimierza Wielkiego w połowie XIV wieku. Zamek stanowił rezydencję starostów lanckorońskich i kilkakrotnie zmieniał właścicieli. Ostatnim starostą lanckorońskim przed zajęciem zamku przez wojska austriackie 6 czerwca 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski był hrabia Józef Wielopolski.
W czasie konfederacji barskiej na zamku i w okolicach miasteczka walczył Maurycy Beniowski i Kazimierz Pułaski. Pod koniec XVIII w. na zamku znajdowały się koszary wojska austriackiego i więzienie. Opuszczony w połowie XIX w. zamek popadł w ruinę. W 1884 roku rozpoczęto rozbiórkę ruin, co doprowadziło do dalszego zniszczenia resztek zamku. Obecnie zachowały się jedynie fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego.
Drewniany, jednonawowy kościół pw. św. Joachima w Skawinkach znajduje się w obecnym miejscu od lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy został tu przeniesiony z pobliskiej wsi Przytkowice. Jako datę budowy kościoła najczęściej podaje się 1733 r., choć niektóre źródła przesuwają ten moment nawet do XVI stulecia.
Kościół ten wzniesiono w stylu barokowym o konstrukcji zrębowej, ze ścianami szalowanymi pionowym listowaniem. Dach świątyni jest wielopołaciowy i pokryty gontem. Budowla ta posiada kilka unikalnych cech architektonicznych wyróżniających ją spośród innych. Jednym z nich jest wieża nakryta namiotowym dachem, która nie tylko jest niższa niż korpus świątyni, ale posiada również pochyłe ściany. Co ciekawe, konstrukcja obiektu została oparta o układ krzyża greckiego (równoramiennego), który jest rozwiązaniem nietypowym na obszarze Małopolski. Ramiona są prosto zakończone, każde ma długość 15,5 metra, a w jednym z nich znajduje się prezbiterium. Na przecięciu się ramion krzyża znajduje się barokowa, ośmioboczna sygnaturka zakończona pozorną latarnią.
Wystawiona od wschodniej strony wieża kościoła posiada dwa piętra, z górnym w formie izbicy, nad którym położony jest dach namiotowy. Niewielka kruchta łączy wieżę z pozostałą częścią świątyni. Do przykrycia wielopołaciowego dachu użyto gontu, a ściany zewnętrzne zostały oszalowane pionowo deskami. Zakrystię ukryto pomiędzy dwoma ramionami kościoła.
XIX wieczny drewniany budynek dworski wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, z dwustronnymi piętrowymi ryzalitami.
Dwór pełni funkcje mieszkalne, znajduje się też w nim leśniczówka.
Kacper Suski na miejscu spalonego dworu postawił (prawdopodobnie w latach 1554–1580) kamienny dwór o charakterze obronnym. Znacznej rozbudowy dokonał Piotr Komorowski (1580–1640). Powstał wtedy charakterystyczny trójskrzydłowy układ zamku zachowany do dzisiaj.
Zamek ma prostą, trójskrzydłową konstrukcję, z otwartym na wschód dziedzińcem. Ozdobiony jest czterema wieżami, wysuniętymi na zewnątrz. Skrzydła południowe i zachodnie są dwupiętrowe, a skrzydło północne - parterowe. Od strony dziedzińca, wyższe skrzydła ozdobione są krużgankami.
Karczma Rzym została wzniesiona w połowie XVIII wieku, za przyzwoleniem byłych właścicieli miejscowości Wielopolskich, kiedy Sucha zyskując przywileje oraz prawa m. in. do odbywania jarmarków, stała się osadą targową. Jest to budowla parterowa o konstrukcji zrębowej, pokryta czterospadowym dachem, z charakterystyczną kalenicą oraz arkadowymi podcieniami od strony frontowej. Nazwa Karczma Rzym nawiązuje do legendy o panu Twardowskim i ballady napisanej przez Adama Mickiewicza. Obecnie w karczmie znajduje się restauracja serwująca potrawy kuchni staropolskiej i regionalnej.
Nadleśnictwo Sucha mieści się w parterowym domu o charakterze willowym, zbudowanym pod koniec XIX w. w pobliżu zamku jako mieszkania dla urzędników dworskich w Suchej Beskidzkiej. W niezmienionej postaci dotrwał do naszych czasów. Po wojnie i obecnie siedziba Nadleśnictwa Sucha Beskidzka.
Stanisław Ostrzeszewicz herbu Leliwa, w latach 1807-1810 wybudował istniejący do dziś dwór.
Dwór jest położony w północnej części wsi, frontem skierowany na zachód, pierwotnie otoczony był rozległym ogrodem. Dwór klasycystyczny, szerokofrontowy, murowany z cegły, tynkowany. Wzniesiony został na rzucie wydłużonego prostokąta, symetryczny, z sienią na przestrzał, dwutraktowy. Oś środkowa elewacji frontowej zaznaczona płytkim ryzalitem zwieńczonym trójkątnym frontonem, który poprzedza portyk kolumnowy. Więźba dachowa drewniana o konstrukcji krokwiowo - stolcowej, dach czterospadowy, pokryty deskami i papą, nad portykiem dach siodłowy. Dwór zachowany jest w stanie prawie niezmienionym w stosunku do pierwotnego budynku.
W dworze mieszczą się zakłady terapii zajęciowej Caritas.
Dwór z końca XVIII w. Wzniesiony przez Antoniego Wilkońskiego. W XIX wieku majątek z dworem przeszedł na własność rodziny Łubieńskich. Łubieńscy przeprowadzili kolejną przebudowę dworu podwyższając go o drewnianą kondygnację i dobudowując dwie wieże. Własnością tej rodziny dwór pozostał do roku 1945. W 1997 roku, w związku z budową zapory w Świnnej Porębie, budynek dworu rozebrano na części i zmagazynowano. Dwór ponownie odtworzono w 2015 roku, ale w innym miejscu niż pierwotne.
Zespół dworsko-parkowy w Kleczy Górnej usytuowany jest we wschodniej części wsi. Budynek dworu został wzniesiony w latach 80. XIX wieku przez ówczesnego właściciela wsi Przecława Sławińskiego.
Budynek ma charakter eklektyczny, nawiązujący wyglądem do niewielkiej budowli pałacowej. Dwór jest murowany z cegły, parterowy, posadowiony na wysokim przyziemiu z kamienia łamanego, z użytkowym poddaszem.
Dwór jest własnością prywatną. Nie jest udostępniany do zwiedzania.
Lokalna droga prowadząca m.in. do zespołu dworskiego jest totalnie rozkopana, pozostawione jest jedynie wąskie przejście dla ruchu pieszego
Kościół parafialny św. Erazma w Barwałdzie Dolnym powstał w 2. poł. XVIII w. Świątynię ufundował właściciel starostwa barwałdzkiego Jan Biberstein-Starowieyski. Wieża jest pozostałością poprzedniego, XVI-wiecznego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Układ, w którym wieża znajduje się po wschodniej stronie prezbiterium jest nietypowy i rzadko spotykany.
Stojący na tzw. Łęgach murowany dwór istniał w obecnym miejscu przed rokiem 1845. Na mapie z tego roku był zaznaczony w tym miejscu w kształcie litery L i taki zachował się do roku 1945. Później zburzono część dłuższego skrzydła i dziś stoi na planie prostokąta. Dawne krótsze skrzydło było jednopiętrowe, a dłuższe - dwupiętrowe, stąd obecny budynek składa się z dwu części: wyższej i niższej. Nie istnieją już dworskie zabudowania gospodarcze. Na ich miejscu i przylegającym do nich terenie dziedzińca utworzono boisko sportowe, a w budynku dawnego dworu mieści się siedziba WKS Żarek.
Kamienno-ceglany dom z drewnianym poddaszem, w którym mieszkał i tworzył Wojciech Weiss, wybitny malarz i grafik, profesor oraz rektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uznany za jednego z największych twórców okresu Młodej Polski, ściśle związany z europejskim symbolizmem i ekspresjonizmem. Na ścianie domu znajdują się tablice pamiątkowe, poświęcone Wojciechowi Weissowi oraz jego żonie "Aneri" Irenie Weissowej. Dom do dziś pozostaje w rękach rodziny artysty.
Dwór obronny w Zebrzydowicach został wybudowany w drugiej połowie XVI wieku i stanowił siedzibę rodu Zebrzydowskich herbu Radwan, późniejszych starostów lanckorońskich i fundatorów Kalwarii Zebrzydowskiej. W roku 1599 marszałek wielki koronny Mikołaj Zebrzydowski, kazał przebudować rodzinny dwór z przeznaczeniem na pomieszczenie szpitala - przytułku oraz ustanowił fundację na jego utrzymanie. Szpital był przeznaczony dla inwalidów wojennych pochodzenia szlacheckiego, ale z opieki szpitalnej mogli korzystać również i kombatanci innych stanów. Po dziesięciu latach funkcjonowania placówki, nie najlepiej prowadzonej przez miejscowego proboszcza, Zebrzydowski w 1611 roku oddał szpital sprowadzonym z Krakowa bonifratrom, przekazując im jednocześnie w wieczyste posiadanie dobra w Zebrzydowicach. Wówczas szpital znacznie rozbudowano, dodając od strony południowej długi, jednotraktowy budynek.
Obecnie w obiekcie znajduje się prowadzony przez Bonifratrów Dom Opieki
Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zebrzydowicach ufundowany przez Mikołaja Zebrzydowskiego, wybudowany został w latach 1599-1602 na miejscu starego pw. św. Marcina z lat 1325-1327.
Murowany, orientowany kościół zbudowany na planie prostokąta, w stylu renesansowo-barokowym. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie przybudówki z lożami i otwartymi do wnętrza arkadowymi emporami na piętrze. W miejscu łączenia nawy i prezbiterium wznoszą się na planie kwadratu niższe od kalenicy dachu dwie wieże z lokalnościami, pokryte dachem namiotowym (podobne do wież fundowanego równocześnie szpitala bonifratrów w Zebrzydowicach). Wnętrze nawy rozczłonkowane jest pilastrami. Na zewnątrz znajdują się częściowo szkarpy, częściowo lizeny. Fasada zwieńczona jest trójkątnym frontonem, na osi znajduje się portal z pilastrami dźwigającymi belkowanie i trójkątny przyczółek. W dolnych oknach znajdują się posągi świętych. Prezbiterium i nawa sklepione kolebkowo z lunetami.
Wyposażenie późnorenesansowe (XVII w.). U szczytu ołtarza głównego znajduje się gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem (ok. 1400 r.).
Późnoklasycystyczny, wybudowany przez Jana Kantego Brandysaw połowie XIX w., dwór w Brodach położony jest w parku krajobrazowym ze śladami pierwotnego rozplanowania, widocznego na planie katastralnym z 1845 roku. Dwór jest budynkiem murowanym, dwukondygnacyjnym, założonym na rzucie wydłużonego prostokąta. Od frontu fasada rozczłonkowana trzema ryzalitami, z których środkowy, zwieńczony trójkątnym frontonem, poprzedza portyk wejściowy wsparty na czterech kolumnach, dźwigający taras otoczony żeliwną balustradą klasycystyczną. Od strony parku odpowiednikiem frontowych ryzalitów bocznych jest w narożniku północno-wschodnim krótkie skrzydło, a w północno-zachodnim dobudówka z usytuowaną na piętrze loggią kolumnową. Całość nakryta dachem czterospadowym, połączonym z siodłowym i trójspadowymi daszkami ryzalitów.
Skomentuj