Nagłowice od początku XV wieku związane były z rodziną Rejów, a poeta Mikołaj Rej stał się ich dziedzicem około 1545 roku. Na miejscu dawnego dworku Mikołaja Reja, stoi obecnie inny dwór, murowany, wzniesiony przez Walewskich pod koniec XVIII wieku. Urządzono w nim Muzeum Dworek Mikołaja Reja, w którym ukazano m.in. związki pisarza z Nagłowicami. Dwór otacza zabytkowy park w stylu angielskim, w którym rosną stare dęby.
W 1938 r. książę Michał Radziwiłł wybudował obszerny pałac, który połączył z dworkiem Walewskich. Budynek pałacu ustawiono prawie pod kątem prostym i w pewnym oddaleniu od dworku. Jest to neoklasycystyczna, piętrowa budowla zbudowana na planie prostokąta. Od strony północnej i południowej w osi siedmioosiowych elewacji wznoszą się monumentalne czterokolumnowe portyki. W elewacji frontowej do wejścia prowadzą wysokie półkoliste schody. W pałacu mieści się obecnie Ośrodek Teatralno -Edukacyjny Fundacji Studio TM.
Największym zabytkiem wsi jest kościół pw. św. Marcina i św. Jakuba. Kościół wybudowany był w 1595 r a w następnych stuleciach wielokrotnie przebudowywany. Budynek świątyni jest murowany na planie krzyża, tynkowany. Nawa dwuprzęsłowa, z prostokątnym prezbiterium i dwiema kwadratowymi kaplicami po jej bokach pochodzącymi z połowy XVIII wieku.
Świątynia ufundowana została zapewne w latach 60. XVI wieku przez Mikołaja Reja, jako zbór kalwiński a ukończony w 1570 przez jego syna - Andrzeja. W 1678 została przejęta przez katolików. Kościół jest budowlą murowaną, wybudowany na planie krzyża greckiego, składa się z jednoprzęsłowych, prostokątnych ramion: nawy, kaplic bocznych i prezbiterium. Prawdopodobnie w świątyni jest pochowany ojciec literatury polskiej – Mikołaj Rej
Dwór w Rzeszówku wybudowany został prawdopodobnie w połowie XIX wieku. Po 1945 r. dwór wraz otaczającym go parkiem i budynkami gospodarczymi został przejęty przez Skarb Państwa i przekazany do użytkowania przez PGR. W wyniku wieloletnich zaniedbań budynek dworu zamienił się w ruinę i jego obecny stan techniczny nie pozwala na renowację a jedynie odbudowę na podstawie istniejącej dokumentacji. Aktualnie, dzięki Fundacji Ratowania Zabytkowego Parku w Rakoszynie, prowadzone są prace porządkujące teren w parku dworskim w Rzeszówku, rozpoczęto także prace przy rekonstrukcji części dworu tj. alkierza południowego.
W Lipnie znajduje się willa z 1910 r. w otoczeniu parku z przełomu XVIII/XIX w. Po wojnie w willi przez wiele lat funkcjonowała szkoła podstawowa jednak w 2013 r. zapadł wyrok zasądzający zwrot majątku spadkobiercom przedwojennego właściciela Borysa Schona
droga przecinająca masyw leśny między Przygradowem a Rząbcem zapewni urozmaicone podłoże. Miejscami jedzie się ubitą ziemią, miejscami piachem a miejscami po kamieniach. Nie zabrakło też przeszkód wodnych, których nie bardzo dało się ominąć z powodu grząskich poboczy. Na szczęście dało się przejechać bez przygód.
Zdecydowanie doradzam skręcić w w lewo. Wiodąca na wprost droga, którą ja pojechałem, po kilkuset metrach praktycznie całkowicie zanika. Nikłe pozostałości ścieżki usiane są często, doskonale zamaskowanymi, pułapkami wodnymi lub błotnymi a rower często trzeba przenosić ponad leżącymi kłodami drzew.
Na tych, którzy zdecydowali się kontynuować jazdę opisaną wcześniej ścieżką, czeka następna niespodzianka. Drogę przecina szeroki pas bagnistego terenu przez który przepływa rzeczka Czarna Struga. Jedyne wyjście to powrót albo szukanie suchych wysepek i przeprawa na drugi brzeg po przerzuconych nad rzeczką podejrzanych pniach drzew. Z rowerem w rękach nie jest to zbyt komfortowe
Dwór z 1920 roku. Przebudowany został na potrzeby szkoły. Po likwidacji w 2008 r. szkoły, po przeprowadzonym remoncie w byłym dworku od 2015 r, funkcjonuje świetlica.
W miejscowości znajduje się pałac z przełomu XIX i XX wieku, otoczony rozległym parkiem. Po pożarze nie został odbudowany i obecnie znajduje się w stanie ruiny. Wejście do parku otaczającego ruiny zastawia betonowe ogrodzenie, dodatkową przeszkodą jest masa pokrzyw rosnących między drogą a ogrodzeniem.
Stojący po dzień dzisiejszy kościół został zbudowany w latach 1796-1812 a do czasów obecnych wielokrotnie remontowany. Trójprzęsłową nawę kończy nieco węższe, jednoprzęsłowe prezbiterium, rozbudowane ok.1900 roku. W ołtarzu głównym – obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem – z końca XVIII w.
Wzniesiona w 1765 r. świątynia jest budowlą drewnianą, jednonawową, posiadającą konstrukcję sumikowo – łątkową. Kościół jest orientowany. Posiada prezbiterium mniejsze od nawy, trójbocznie zamknięte, z boku przylega do niego zakrystia. Z przodu nawy znajduje się kruchta. Świątynia nakryta jest dachem dwukalenicowym, złożonym z gonta, na dachu jest umieszczona ośmioboczna wieżyczka blaszana na sygnaturkę. Zwieńcza ją dach hełmowy z latarnią.
W Kwilinie znajduje się dwór, którego jednak, pomimo podjętych prób, nie udało mi się zobaczyć. Szukając go natrafiłem za to na miejsce rekreacyjne wokół oczka wodnego powstałego wokół źródła zasilającego pobliski staw
We wsi Chlewice zobaczyć można pałac/dwór Potockich pochodzący z XIX w. Potoccy nabyli wieś w 1876 r., kiedy to dobra chlewickie zostały wystawione na licytację. Jeszcze do niedawna w pałacu mieściła się szkoła podstawowa. Obecnie budynek będący własnością prywatną popada w ruinę. Pałac otoczony jest zdziczałym parkiem. Ruiny pałacu są dostępne jednakże gęsto rosnące samosiejki bardzo utrudniają widok jak i dojście.
Pod koniec XIX wieku Trzciniec należał do Seweryna Borkiewicza, powstańca styczniowego, radcy i prezesa Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kielcach. Wybudował on w latach 1897-99 dwór, który zachował się do dziś. To dwukondygnacyjny bezstylowy budynek z gzymsem między parterem a piętrem. W dworze mieścił się w nim sklep - obecnie opuszczony. Bezpośrednio przy dworze znajduje się pasieka więc podejście do niego wiąże się z pewnym ryzykiem.
W latach 1928-1935 wybudowano w Trzcińcu drewnianą kaplicę, która w 1959 r. została rozbudowana i zamieniona na niewielki drewniany kościół. Był on wzniesiony na planie prostokąta, z niewysoką wieżą.
Wzniesiona w 1779 r. modrzewiowa świątynia jest budowlą jednonawową, konstrukcji zrębowej z węższym i niższym, zamkniętym wielobocznie prezbiterium. Budowlę pokrywa dwuspadowy dach z wieżyczką na sygnaturkę z 1922 r. We wnętrzu – obraz patrona świątyni św. Stanisława, w barokowym ołtarzu głównym (poł. XVIII w.) obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, w górze „Oko Opatrzności Bożej”, a także współczesne wizerunki św. Maksymiliana, zabytkowa kamienna chrzcielnica.
Skomentuj