Zakopane – Muzeum J. Kasprowicza na Harendzie
Jan Kasprowicz (1869-1926) był nie tylko znanym poetą i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, w których bywał ze S.Żeromskim, L. Staffem czy Witkacym.
Kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie, osiadł tutaj na stałe. Zamieszkał w niej wraz ze swoją żoną, Marią z domu Bunin. Jego willa na Harendzie – a od 1950 r. muzeum jemu poświęcone, znajduje się w połowie drogi między Zakopanem a Poroninem. Wejście do niej prowadzi przez werandę, z której roztacza się wspaniały widok na pobliskie góry. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią, „izbą czarną” i "Izbą białą".
W pokojach muzeum utworzonego przez Marię Kasprowicz eksponowane są pamiątki po poecie i jego rodzinie. Wnętrza mieszkalne zachowano w takim stanie, w jakim pozostawiła je zmarła w 1968 r. żona poety. W salonie zwracają uwagę portrety Kasprowiczów malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz maska pośmiertna poety autorstwa Stanisława Gąsienicy-Sobczaka Johyma. Na ścianach pokoi można podziwiać dzieła znanych artystów z przełomu wieków.
Obok willi znajduje się granitowe Mauzoleum, gdzie spoczywają Maria i Jan Kasprowiczowie.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Poręba Wielka – Muzeum W. Orkana
Wieś rozsławił Władysław Orkan. Rozpoczął on budowę domu (obecnego muzeum) w 1903 r.. Wprowadził się do niego dwa lata później.
W testamencie Orkan przekazał swój dom na cele społeczne.
Władysław Orkan (1875-1930) to pseudonim pisarza. W rzeczywistości nazywał się Franciszek Xawery Smaciarz. Po nauce w krakowskim gimnazjum św. Jacka powrócił do rodzinnej wsi.
Poświęcił się pracy literackiej, a potem również działaniom na rzecz regionu. Związany był ze środowiskiem krakowskim, szczególnie z Ignacym Maciejowskim – „Sewerem”, i Władysławem Przerwą-Tetmajerem. Twórczość Orkana obejmująca powieści, dramaty i wiersze, dotyczyła aktualnych wówczas problemów społeczno-obyczajowych wsi.
Do domu Orkana wiedzie aleja wysadzana jaworami, wśród których stoi kapliczka, wystawiona przez matkę pisarza jako wotum dziękczynne za szczęśliwy powrót syna z wojny. Drewniany dom, wzniesiony według wzorów góralskiej sztuki budowlanej, został ozdobiony przez przyjaciela Orkana, Jana Bulasa. W parterowym domu z dużym poddaszem można zobaczyć niewielką ekspozycję etnograficzną oraz pokój matki pisarza, w którym zachowały się jeszcze meble z pierwotnego wyposażenia. Na piętrze mieszczą się pokoje gościnne oraz weranda, na której lubił wypoczywać pisarz.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Biecz – pomnik S. Wyspiańskiego
Kraków – Muzeum „Rydlówka”
Znajdujący się na terenie dawnej wsi Bronowice Małe (obecnie w granicach Krakowa) dom – zwany dzisiaj „Rydlówką” – zbudował w 1985 dla swojej rodziny malarz Włodzimierz Tetmajer. W tym czasie, położona tuż pod miastem wieś była często odwiedzana przez krakowskich artystów. Zainteresowani barwnym podkrakowskim folklorem i wiejskim krajobrazem malarze szukali tu tematów do swoich obrazów.
Do historii dom Tetmajera przeszedł przede wszystkim jako miejsce, odbyły się uroczystości weselne poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Zainspirowany owym wydarzeniem i towarzyszącą mu atmosferą dramat Stanisława Wyspiańskiego Wesele, został powszechnie uznany za jedno z największych arcydzieł polskiej literatury.
Opuszczone w 1903 r. przez Tetmajera domostwo pięć lat później kupił Lucjan Rydel i po czteroletniej przebudowie wprowadził się do niego wraz z rodziną. Poeta mieszkał w nim do swojej śmierci w 1918 r.
W grudniu 1968 r. budynek „Rydlówki” zajął się od ognia w nieszczelnej instalacji kominowej. Po gruntownej restauracji został on 21 listopada 1969 r. otwarty jako Muzeum Młodej Polski pod patronatem Oddziału Krakowskiego PTTK. Dom – dworek żyje dzięki Społecznemu Komitetowi Odnowy Zabytków Krakowa.
Tekst: Krzysztof Magnowski, maj 2011
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Kraków – Muzeum J. Mehoffera
Dom przy ul. Krupniczej to muzeum powstałe w domu artysty, którego wnętrza urządzono w sposób jak najbardziej zbliżony do stanu z okresu, kiedy mieszkał tutaj Józef Mehoffer z rodziną. Zachowano pierwotne przeznaczenie pokoi, a także częściowo wyposażono je w autentyczne przedmioty i dzieła należące do artysty.
Obecne wnętrza urządzono, a niektóre z nich wiernie odtworzono według zachowanych zdjęć i obrazów oraz wskazówek rodziny. Wyposażono je w meble i dzieła sztuki – dary i depozyty rodziny, a także w eksponaty ze zbiorów własnych Muzeum Narodowego w Krakowie. Dzięki starannej aranżacji wnętrz oddany został klimat epoki. Atmosferę prywatnego domu współtworzą obrazy, na których sportretowana została żona artysty. Bardzo interesujący jest także znajdujący się za domem ogród, który w 2003 r.został odnowiony. Dziś nawiązuje on układem do nadanego mu niegdyś przez Józefa Mehoffera, i między innymi z tego względu stanowi przedłużenie ekspozycji.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2010
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl).
Kraków – Kamienica Szołayskich
Kraków – kościół oo. Franciszkanów
Kraków – bazylika Wniebowzięcia NMP (Mariacka)
Kraków – „Jama Michalika”
Kraków – Teatr im. J. Słowackiego
Kraków – kościół pw. Świętego Krzyża
Kraków – kościół św. św. Michała Archanioła i Stanisława „Na Skałce”
Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz. W 1079 r. w wyniku sporu z królem Bolesławem Śmiałym zginął na Skałce śmiercią męczeńską biskup krakowski, św. Stanisław ze Szczepanowa.
Paulinów sprowadził do Krakowa z Jasnej Góry w 1472 r. kanonik krakowski ks. Jan Długosz.
Skałeczny kościół jest trójnawową bazyliką, zbudowaną na planie prostokąta i przekrytą sklepieniem kolebkowym z lunetami. Nawa główna jest tej samej szerokości co prezbiterium, przy którym od południa mieści się dawny skarbiec (obecnie muzeum) i biblioteka, a od północy – zakrystia i oratorium zakonne.
W ołtarzu głównym, ozdobionym rzeźbami aniołów oraz stiukową glorią, znajduje się przedstawienie św. Michała Archanioła strącającego Lucyfera, pędzla Tadeusza Kuntze.
Na dziedzińcu przed kościołem warto zwrócić uwagę na niedawno odnowioną sadzawkę św. Stanisława z XVII-wiecznym kamiennym ogrodzeniem.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI ZE STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Szlaki Małopolski to serwis poświęcony turystyce kulturowej, prowadzony przez Małopolski Instytut Kultury. Informacje zamieszczone w serwisie opracowywane są na podstawie materiałów udostępnionych przez operatorów poszczególnych szlaków w Internecie.
(www.szlakimalopolski.pl)
Skomentuj